Nam je al een kijkje op de website van het Vlaams Expertisepunt Mantelzorg? Je vindt er vanaf nu ook cijfermateriaal en wetenschappelijke inzichten over mantelzorg in Vlaanderen en België.

Wanneer wordt de Belg wees? Wanneer moet hij voort zonder zijn ouders? Statbel, de instelling die alle cijfers over ons land bijhoudt, becijferde het voor het eerst. De mediane leeftijd - de leeftijd die alle Belgische wezen in twee gelijke groepen splijt - is 52 jaar. De ene helft van de Belgen verloor dus voor zijn 52ste zijn beide ouders, de andere helft na zijn 52ste. Maar nog interessanter is dat het wezenonderzoek ons leert dat meer dan 1 miljoen 50- en 60-plussers nog een of beide ouders hebben en vaak ook kleinkinderen. Dat is de zogenaamde sandwichgeneratie, die zowel voor jong als oud zorgt.

Welke ziekenhuizen delen al elektronisch gegevens met de patiënt? Welke gegevens delen ze? Zijn er verschillen tussen de verschillende types ziekenhuizen? Net als in 2018 contacteerde het Vlaams Patiëntenplatform alle Vlaamse en Brusselse ziekenhuizen om dit in kaart te brengen.

De Stichting Innovatie en Arbeid van de SERV, de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen, publiceerde de eerste resultaten van de Vlaamse werkbaarheidsmonitor 2019. Die brengt de werkbeleving en de kwaliteit van de jobs van werknemers (en zelfstandige ondernemers) in Vlaanderen in beeld. In de loop van volgend jaar verschijnt er een afzonderlijk rapport voor de gezondheids- en welzijnssectoren. Wij werpen een eerste blik op de resultaten voor de sector.

Uit het ‘Sectorrapport kwaliteitsindicatoren 2018’ van het Vlaams Instituut voor kwaliteit van Zorg blijkt dat minder bewoners in woonzorgcentra gefixeerd worden. Ook zijn er meer bewoners met een plan voor zorg rond het levenseinde (vroegtijdige zorgplanning). Die resultaten tonen aan dat het aanmoedigen om in te zetten op kwaliteitsbeleid en -opvolging effect heeft. Tegelijk wordt in veel woonzorgcentra ­fysieke fixatie nog te vaak gebruikt.

In 2018 bedroeg de levensverwachting bij de geboorte in België 81,5 jaar voor de totale bevolking, 83,7 jaar voor vrouwen en 79,2 jaar voor mannen. Dat blijkt uit nieuwe gegevens van Statbel, het Belgisch statistiekbureau. Ten opzichte van 2017 is er sprake van een stijging van 0,1 jaar voor de totale bevolking.

Een jaarlijks tandartsbezoek, het is één van de sleutelfactoren voor een goede mondgezondheid. Maar hoe regelmatig gaan ouderen nog langs bij de tandarts? En hoe groot is het verschil tussen thuiswonende ouderen en ouderen in een woonzorgcentrum? De Onafhankelijke Ziekenfondsen onderzochten de mond- en tandzorg bij 70-plussers in een nieuwe studie bij meer dan 213 000 leden.

Het Belgisch Instituut voor Gezondheid (Sciensano) maakte de eerste resultaten van de gezondheidsenquête 2018 bekend. In het rapport ‘Gezondheid en kwaliteit van leven’ kom je meer te weten over onder andere gezondheidsbeleving, langdurige beperkingen en chronische aandoeningen. Voor de eerste keer heeft de enquête ook aandacht voor kwetsbaarheid bij ouderen.

De Gezinsbond onderzocht welke rol grootouders nog spelen in het leven van hun kleinkinderen als die de tienerleeftijd bereikt hebben. En zo blijkt: oma en opa blijven voor de tieners een belangrijk klankbord.

Naar jaarlijkse traditie wordt op 15 juni ouderenmis(be)handeling extra onder de aandacht gebracht. En dat is broodnodig want het blijft een duidelijke problematiek. In Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest waren er 787 meldingen in 2018.

Het Nationaal Geluksonderzoek brengt in kaart wat de Belg gelukkig maakt. Met een resultaat van 6,5 op 10 behaalt de Belg een mooie score op zijn geluksrapport. Opvallend is dat ouderen (60+ en 70+) beter scoren dan jongere leeftijdsgroepen.

Er wordt, als er oppas nodig is voor de kinderen, vaak een beroep op grootouders gedaan. En dat geldt zeker in de perioden waarin kinderen veel vrije tijd hebben, zoals deze paasvakantie. Dan wordt graag de hulp van een opa of oma ingeschakeld, zegt Anneke Blanckaert van de Gezinsbond. "Die oppasrol vervullen grootouders graag, maar het moet niet te gek worden.

De meeste huwelijkscontracten worden niet gesloten tussen wie op trouwen staat, maar door oudere echtparen die al jaren samen zijn. Zij doen dat om bij een overlijden de zaken anders te willen regelen dan hoe de wet voorziet. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van de notarissen.  

Het Socialistisch Ziekenfonds legde de loep over 529 345 ziekenhuisfacturen van zijn leden in 2017. Het ging na wat de leden gemiddeld uit eigen zak betalen, en analyseerde de kosten bij een knieprothese. De resultaten zijn verbazingwekkend. Een betere informatie en een hervorming van hoge kamer- en ereloonsupplementen zijn volgens de Vlaamse Ouderenraad broodnodig.

Amper 30 procent van de ziekenhuizen in Vlaanderen heeft een aangepast onthaalbeleid voor dove en slechthorende mensen. Die hebben daardoor vaak moeite om hun weg te vinden in het ziekenhuis, worden niet begrepen of kunnen niet volgen en vinden geen informatie op maat. Zo komt hun recht op een kwaliteitsvolle gezondheidszorg in het gedrang. Dat concludeert Unia na een bevraging van ziekenhuizen en gesprekken met dove en slechthorende personen.

Op de internationale ouderendag, 1 oktober, presenteerde Kom op tegen Kanker zijn nieuwste onderzoeksraport ‘Zeventigplussers met kanker’. Daarin vraagt de organisatie bijkomende inspanningen van de zorgverstrekkers. Ouderen met kanker hebben door hun extra kwetsbaarheid nood aan duidelijke communicatie. Ook de mantelzorgers van oudere kankerpatiënten moeten voldoende aandacht krijgen.

Het ‘Sociaal Fonds Ouderenzorg’ voerde onderzoek om zicht krijgen op belangrijke trends in het werkveld. Daaruit bleek dat werknemers in de ouderenzorg het teamfunctioneren als belangrijkste struikelblok zien, samen met conflicthantering en probleemoplossend werken. Ook werkgevers geven deze aan als pijnpunten. Deze zaken worden door de onderzoekers ook meteen als grootste opleidingsbehoeften genoteerd. Daarnaast bracht het onderzoek nog een aantal andere zaken aan het licht waarop het Sociaal Fonds wil inspelen via hun opleidingsaanbod.

Het aantal mensen met dementie zou in Vlaanderen gemiddeld met 42,7 % stijgen tegen 2035. Die cijfers maakten het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen en de Alzheimerliga Vlaanderen samen bekend. Voor Vlaanderen wordt het aantal mensen met dementie momenteel geschat op 131 818. Dat aantal zou stijgen naar meer dan 188 000 in 2035. In enkele vooral landelijke gemeenten in Limburg en de Kempen, kan de stijging zelfs oplopen tot 90%.

Het Vlaams welzijnsbeleid heeft een uitdrukkelijke keuze gemaakt voor vermaatschappelijking van de zorg en beoogt daarbij dat mensen voor hun dagelijkse zorg zo veel mogelijk terechtkunnen bij hun informeel netwerk (familie, vrienden en buren). Maar is dit haalbaar voor de meest kwetsbare groepen in onze samenleving? Om een antwoord te formuleren op deze vraag voerde het Kenniscentrum WWZ samen met Inclusief Brussel een onderzoek uit om na te gaan in welke mate Brusselaars kunnen terugvallen op een dergelijk netwerk.