Mantelzorgers zetten zich dag in dag uit in voor de zorg van een zorgbehoevend familielid, vriend of buur. De ‘Dag van de mantelzorger’ op 23 juni is de ideale gelegenheid om hen in de bloemetjes te zetten. Maar bedanken alleen volstaat niet. Uit een online bevraging bij mantelzorgers van de HOGENT en Steunpunt Mantelzorg blijkt de impact van de coronacrisis groot. De vraag naar meer ondersteuning, erkenning en waardering stelt zich.

Coronacrisis extra belastend

Begin mei lanceerden HOGENT en Steunpunt Mantelzorg een online bevraging bij mantelzorgers die peilde naar hoe zij deze coronaperiode beleven. 565 mantelzorgers vulden de bevraging in, waarvan de meerderheid zorgt voor een of beide ouder(s) (48%) of voor de partner (25%). Van de respondenten verleent 86% zorg in de thuissituatie, bij de andere 14% woont de persoon in een residentiële voorziening. Uit hun onderzoek blijkt dat de coronacrisis zwaar weegt op mantelzorgers. Twee op drie ervaren deze periode als extra belastend en meer dan de helft besteedt nu meer tijd aan mantelzorg dan voordien. 

Gebrek aan ondersteuning

Mantelzorgers blijken vaker dan ervoor het gevoel te hebben constant onder druk te staan. Dat is niet verwonderlijk aangezien het takenpakket van mantelzorgers stevig is toegenomen tijdens de coronacrisis. Het aanbod van kortverblijf of respijtzorg sloot zijn deuren begin maart, en ook op andere professionele ondersteuning zoals poetshulp kon men een tijd lang minimaal beroep doen. Uiteraard waren deze maatregelen nodig, maar ze plaatsen mantelzorgers in een enorm precaire positie. Plots komen zij er alleen voor te staan en wordt van hen verwacht dat ze die professionele ondersteuning opvangen. Door de coronamaatregelen is voor een grote groep ook de hulp uit het eigen netwerk sterk verminderd. Dat blijkt pijnlijk duidelijk uit een getuigenis: “Ik heb zelf 3,5 weken geworsteld met corona, mijn man die dementie heeft kon niet voor mij zorgen. Er was geen eten in huis waardoor ik 4 kilo ben afgevallen.”

Bezorgd om de zorgvrager

Angst is een aspect dat bij vele mantelzorgers de kop op steekt: meer dan 8 op 10 is bang dat de persoon voor wie ze zorgen besmet wordt met COVID-19. Naast angst voor besmetting is ook het mentaal welbevinden van de zorgbehoevenden een kopzorg. Mantelzorgers stellen vast dat de persoon voor wie ze zorgen minder goed in zijn vel zit of zelfs kampt met depressieve gevoelens. Verder is er vaker sprake van geheugenproblemen en leggen hulpvragen meer beslag op hun tijd. Ook deze aspecten kunnen mee een verklaring zijn voor de zware belasting.

Moeilijke combinatie werk en mantelzorg

Mantelzorgers combineren de zorg die ze geven vaak met hun drukke werk- en gezinsleven, of met eigen gezondheidsklachten. Van degenen met betaald werk, geeft een vijfde aan dat ze nood hebben aan verlof om de zorg te kunnen opnemen. Een kwart ervaart de combinatie van de zorg met hun werk in deze periode als moeilijk. Ook de combinatie met ontspanningsactiviteiten en sociaal leven blijkt niet evident. Alhoewel minstens een even grote groep aangeeft dat deze periode net meer rust geeft en ze meer tijd hebben voor activiteiten zoals wandelen, fietsen en lezen. Mogelijk heeft dit te maken met het beperkt aantal contacten buitenshuis om besmetting te vermijden.

Nood aan ondersteuning

Motivatie en voldoening halen mantelzorgers voornamelijk uit de relatie met de persoon voor wie ze zorgen. Maar dat is uiteraard niet voldoende. Algemeen geven mantelzorgers aan dat ze behoefte hebben aan meer emotionele steun, praktische ondersteuning, informatie en advies. Ook klinkt de nood naar meer erkenning en waardering.

Op 23 juni worden de resultaten van het onderzoek gepubliceerd op de website van HOGENT.

Meer weten?

Lees meer over de resultaten in dit artikel van Naomi De Bruyne, coördinator van Steunpunt Mantelzorg.