Amnesty publiceerde afgelopen week een rapport over de aanpak van de coronacrisis in de woonzorgcentra. De ontluisterende conclusie van het rapport is dat de mensenrechten van ouderen geschonden zijn tijdens de eerste coronagolf. Onder meer het recht op leven, het recht op gezondheid en het verbod op discriminatie werden niet gerespecteerd. De Vlaamse Ouderenraad neemt je mee doorheen het rapport, waar we als partner bij betrokken zijn.

De coronacrisis moet dienen als een alarmsignaal waaruit we lessen moeten trekken over het respect voor de mensenrechten. Dat stelt Unia in zijn rapport over de maatschappelijke impact van de coronacrisis en de maatregelen om het virus te bestrijden. De nationale mensenrechteninstelling zag zich, onder andere door een hoog aantal meldingen van ouderen, enkele keren genoodzaakt de overheid op te roepen de mensenrechten van ouderen te respecteren en te garanderen.

Hoewel de coronacrisis zowel financieel als met betrekking tot vrijwilligers een zware impact heeft op de werking van verenigingen, geven deze organisaties toch blijk van creativiteit en flexibiliteit in hun omgang met de gevolgen van de crisis. Dat blijkt uit de Barometer van de Verenigingen 2020, een initiatief van de Koning Boudewijnstichting.

Wereldwijd wordt naar schatting één op de zes mensen van 60 jaar of ouder mis(be)handeld, maar slechts één op de 24 gevallen zou worden gemeld. In ons land probeerde het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) na te gaan wat de detectie en een betere aanpak van ouderenmis(be)handeling belemmert. Dat resulteerde in een gedetailleerd rapport.

Het World Alzheimer Report 2020 van Alzheimer’s Disease International focust op architectuur in relatie tot dementie. Het rapport maakt een sterk statement dat ontwerpen voor mensen met dementie maar liefst 30 jaar achterloopt op de zorg voor mensen met een beperking. De onderzoekers vragen dus een inhaalbeweging. Ook wordt stilgestaan bij de impact van de COVID-19-pandemie op de huidige en toekomstige architectuur.

Voor de vierde keer al peilde de ZorgSamen Barometer naar de impact van de COVID-19-pandemie op het mentaal welbevinden van iedereen die in de zorgsector werkt. Hoewel de enquête al werd afgenomen voor de recente piek in het aantal besmettingen, uitbraken en ziekenhuisopnames, staan heel wat knipperlichten op rood. We nemen je mee in de resultaten.

Tussen 24 september en 2 oktober riep Sciensano op om de vierde COVID-19 Gezondheidsenquête in te vullen. De enquête werd dus uitgevoerd tijdens de periode net voor de nieuwe golf. Meer dan 30 000 deelnemers beantwoorden de vragen. Wij vatten de resultaten voor je samen en kijken daarbij in het bijzonder naar de bevindingen bij ouderen.

De corona-epidemie was vooral ongenadig voor ouderen die in het woonzorgcentrum verblijven en voor ouderen die het minder breed hebben. In Limburg was er ook een hoger dodental dan elders in Vlaanderen. Dat blijkt uit een studie van de Socialistische Mutualiteiten.

Hoeveel personen met dementie zijn er in België? En hoe zal de aandoening de komende jaren verder evolueren? Vragen waarop onderzoekscentrum LUCAS een antwoord zocht. In samenwerking met het Expertisecentrum Dementie publiceerden ze een uitgebreid onderzoeksrapport. Wij vatten de belangrijkste cijfers voor je samen.

In opdracht van het RIZIV voerde het European Social Observatory (OSE) een onderzoek uit naar de toegang tot de Belgische gezondheidszorg. Uit het onderzoek blijkt dat de toegang tot de gezondheidszorg in het algemeen relatief goed is. Hierachter schuilen echter grote ongelijkheden gerelateerd aan het inkomensniveau.

Tijdens de hittegolf piekte het aantal overlijdens in de woonzorgcentra, dat blijkt uit cijfers van het Agentschap Zorg en Gezondheid. Slechts 2% van die overlijdens wordt verklaard door een bevestigde of vermoedelijke Covid 19-besmetting. Het merendeel had een andere oorzaak. Hoewel de hittegolf niet officieel geregistreerd wordt als doodsoorzaak, is de kans groot dat de hitte leidde tot de toename van het aantal overlijdens.

De motivatie om de coronamaatregelen strikt op te volgen, zakt weg. Slechts 1 op de 3 Vlamingen is nog gemotiveerd. Dat blijkt uit het meest recente onderzoek van de Universiteit Gent. In maart was 81% gemotiveerd om de maatregelen te volgen. Half juli - bij de eerste versoepeling - was dat al gedaald tot 69% en afgelopen week bleek nog maar 35% achter de huidige maatregelen te staan.

Vorig jaar bedroeg de levensverwachting bij de geboorte in België 81,8 jaar. Hiermee stijgt de levensverwachting met 0,3 jaar ten opzichte van 2018. Belgische vrouwen worden gemiddeld 84 jaar, Belgische mannen 79,6 jaar. Dit blijkt uit een analyse van de sterftecijfers van Statbel, het Belgische statistiekbureau, voor 2019.

Tijdens de piek van de coronacrisis konden de woonzorgcentra in België rekenen op de ondersteuning van Artsen Zonder Grenzen. De organisatie staat bekend om haar medische en humanitaire projecten in crisisgebieden. Op 21 maart 2020 startte zij een noodinterventie in woonzorgcentra in Brussel, en daarna ook in Vlaanderen en Wallonië. In een rapport dat gepubliceerd werd naar aanleiding van deze interventie, stelt de organisatie dat de woonzorgcentra doorheen de crisis aan hun lot werden overgelaten. We vatten een aantal opvallende zaken uit het rapport voor jou samen.

Trendhuis en Samana sloegen opnieuw de handen in elkaar voor een nieuwe trendpeiling mantelzorg. In navolging van de eerste studie (2019) peilden ze naar de dromen, angsten en motivatie van mantelzorgers. Gezien de omstandigheden kozen ze ervoor om in deze editie ook te vragen naar de impact van de coronacrisis op mantelzorgers.

De ZorgSamen Barometer peilde tijdens de coronacrisis regelmatig naar het mentaal welbevinden van de zorg- en welzijnsmedewerkers. Intussen werd de bevraging al 3 keer afgenomen. Uit de vergelijking van de resultaten blijkt dat een aantal acute stressklachten dalen, tegelijkertijd blijven medewerkers langdurige druk ervaren. Er is dus veerkracht bij het personeel, maar psychologische ondersteuning blijft belangrijk en wenselijk.

HIVA, het onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving van de KU Leuven, doet in partnerschap met de private stichting be.Source onderzoek naar (kwetsbare) ouderen, en in het bijzonder naar de psychosociale aspecten van ouderen. Met hun onderzoek willen ze een positiever beeld van ouderen stimuleren en de sociale solidariteit in onze samenleving verder versterken. Onder de gezamenlijk visie en missie ‘Silver empowerment’ brachten ze reeds drie rapporten uit.

Sciensano, het Belgisch instituut voor gezondheid, lanceerde eind mei de derde COVID-19 gezondheidsenquête. De resultaten zijn inmiddels bekend. We delen de belangrijkste resultaten per thema, toegespitst op ouderen.

Tijdens de kritieke fase van de coronacrisis werd alle niet-essentiële zorg uitgesteld. Sinds 4 mei wordt deze zorg langzaamaan opnieuw opgestart. Het Vlaams Patiëntenplatform bracht in kaart hoe die heropstart van de zorg verloopt voor personen met een chronische aandoening.

In vergelijking met 2018 kreeg Unia, het interfederale centrum voor Gelijke Kansen, vorig jaar minder meldingen over leeftijdsdiscriminatie en opende het hierover ook iets minder individuele dossiers. Dat blijkt uit het cijferverslag over de werkzaamheden van Unia in 2019. Ouderen blijken voornamelijk problemen te ondervinden met bank- en verzekeringsinstanties.

Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) ging na welk effect videoconsultaties hebben op de gezondheid van de patiënten met een chronische lichamelijke aandoening. Dat deden ze op vraag van het RIZIV en CHU Namur. Na uitgebreid onderzoek is het KCE van mening dat digitale consultaties een interessante aanvulling zijn op normale consultaties. Ze pleiten er dan ook voor om dit weloverwogen en stapsgewijs verder uit te bouwen.