De coronastorm woedt over heel ons land. En de medische kant van het coronavirus is dan misschien wel zacht aan het afnemen, het eenzaamheidsvirus slaat evenwel hard toe. Tele-Onthaal laat ons weten dat zij 10% meer nieuwe oproepen krijgen van 60-plussers en alleenstaanden.

Sciensano, het Belgisch instituut voor gezondheid, lanceerde begin april (5 weken na de invoering van de maatregelen uitgevoerd ) de tweede COVID-19 gezondheidsenquête. Thema’s die deze keer bevraagd werden, zijn onze leefgewoonten (zoals voedingsgewoonten, lichaamsbeweging en alcoholgebruik) en ons mentaal en sociaal welzijn. De resultaten van die tweede enquête in de reeks zijn inmiddels bekend. We delen de belangrijkste resultaten per thema, toegespitst op ouderen.

Dagelijks krijgen we in de media een update van heel wat cijfers met betrekking tot het coronavirus. De Vlaamse Ouderenraad ontvangt daarover verschillende vragen, want mensen zien door al die cijfers het bos door de bomen niet meer. Om een aantal zaken in perspectief te plaatsen, zetten we veelgestelde vragen en de belangrijkste feiten op een rijtje.

In de huidige coronacrisis wordt aan ouders gevraagd om grootouders niet langer te bezoeken, en geen beroep meer op hen te doen voor de opvang van kinderen. Al is de werkelijke afstand tussen grootouders en kleinkinderen in de praktijk sowieso vrij klein. Zo’n 29 000 65-plussers zijn zelfs inwonend bij hun (klein)kinderen tot 15 jaar. Dat maakt Statbel, het Belgische statistiekbureau, bekend. Zich afzonderen van de kleinkinderen is voor hen in feite onmogelijk.

Het Belgisch Instituut voor Gezondheid (Sciensano) maakt opnieuw resultaten bekend van de gezondheidsenquête 2018. In het rapport ‘Geestelijke gezondheid en welzijn’ lezen we dat twee derde de van de ondervraagden een goed niveau van psychologisch welzijn heeft. Maar ongeveer 1 op de 10 volwassenen lijdt aan een psychische stoornis zoals angst of depressie. Sommige groepen, zoals 75-plussers, zijn meer kwetsbaar dan andere.

In België ondervindt 30 tot 45% van de bevolking problemen met ‘gezondheidsgeletterdheid’, ofwel het begrijpen van informatie over zijn gezondheid. Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) onderzocht internationale actieplannen en deed suggesties voor een eerste plan in ons land.

Hoewel heel wat woonzorgcentra activiteiten organiseren om bewoners met elkaar in contact te brengen en sociaal isolement tegen te gaan, zijn eenzaamheidsgevoelens er toch vaak alomtegenwoordig. Dat bevestigt ook nieuw onderzoek van de Amerikaanse San Diego School of Medicine. Het onderzoek bevestigt de bekende risicofactoren, maar belicht ook een aantal factoren die de veerkracht van ouderen kunnen bevorderen.

De onderzoeksgroep Frailty in Ageing, verbonden aan de VUB, toonde aan dat vitamine D chronische ontstekingen bij ouderen kan afremmen. Goed nieuws, chronische ontstekingen zijn immers een kwaal die heel wat ouderen treft. Bovendien kunnen ze leiden tot chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten, diabetes en artrose.

Nam je al een kijkje op de website van het Vlaams Expertisepunt Mantelzorg? Je vindt er vanaf nu ook cijfermateriaal en wetenschappelijke inzichten over mantelzorg in Vlaanderen en België.

Wanneer wordt de Belg wees? Wanneer moet hij voort zonder zijn ouders? Statbel, de instelling die alle cijfers over ons land bijhoudt, becijferde het voor het eerst. De mediane leeftijd - de leeftijd die alle Belgische wezen in twee gelijke groepen splijt - is 52 jaar. De ene helft van de Belgen verloor dus voor zijn 52ste zijn beide ouders, de andere helft na zijn 52ste. Maar nog interessanter is dat het wezenonderzoek ons leert dat meer dan 1 miljoen 50- en 60-plussers nog een of beide ouders hebben en vaak ook kleinkinderen. Dat is de zogenaamde sandwichgeneratie, die zowel voor jong als oud zorgt.

Welke ziekenhuizen delen al elektronisch gegevens met de patiënt? Welke gegevens delen ze? Zijn er verschillen tussen de verschillende types ziekenhuizen? Net als in 2018 contacteerde het Vlaams Patiëntenplatform alle Vlaamse en Brusselse ziekenhuizen om dit in kaart te brengen.

De Stichting Innovatie en Arbeid van de SERV, de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen, publiceerde de eerste resultaten van de Vlaamse werkbaarheidsmonitor 2019. Die brengt de werkbeleving en de kwaliteit van de jobs van werknemers (en zelfstandige ondernemers) in Vlaanderen in beeld. In de loop van volgend jaar verschijnt er een afzonderlijk rapport voor de gezondheids- en welzijnssectoren. Wij werpen een eerste blik op de resultaten voor de sector.

Uit het ‘Sectorrapport kwaliteitsindicatoren 2018’ van het Vlaams Instituut voor kwaliteit van Zorg blijkt dat minder bewoners in woonzorgcentra gefixeerd worden. Ook zijn er meer bewoners met een plan voor zorg rond het levenseinde (vroegtijdige zorgplanning). Die resultaten tonen aan dat het aanmoedigen om in te zetten op kwaliteitsbeleid en -opvolging effect heeft. Tegelijk wordt in veel woonzorgcentra ­fysieke fixatie nog te vaak gebruikt.

In 2018 bedroeg de levensverwachting bij de geboorte in België 81,5 jaar voor de totale bevolking, 83,7 jaar voor vrouwen en 79,2 jaar voor mannen. Dat blijkt uit nieuwe gegevens van Statbel, het Belgisch statistiekbureau. Ten opzichte van 2017 is er sprake van een stijging van 0,1 jaar voor de totale bevolking.

Een jaarlijks tandartsbezoek, het is één van de sleutelfactoren voor een goede mondgezondheid. Maar hoe regelmatig gaan ouderen nog langs bij de tandarts? En hoe groot is het verschil tussen thuiswonende ouderen en ouderen in een woonzorgcentrum? De Onafhankelijke Ziekenfondsen onderzochten de mond- en tandzorg bij 70-plussers in een nieuwe studie bij meer dan 213 000 leden.

Het Belgisch Instituut voor Gezondheid (Sciensano) maakte de eerste resultaten van de gezondheidsenquête 2018 bekend. In het rapport ‘Gezondheid en kwaliteit van leven’ kom je meer te weten over onder andere gezondheidsbeleving, langdurige beperkingen en chronische aandoeningen. Voor de eerste keer heeft de enquête ook aandacht voor kwetsbaarheid bij ouderen.

De Gezinsbond onderzocht welke rol grootouders nog spelen in het leven van hun kleinkinderen als die de tienerleeftijd bereikt hebben. En zo blijkt: oma en opa blijven voor de tieners een belangrijk klankbord.

Naar jaarlijkse traditie wordt op 15 juni ouderenmis(be)handeling extra onder de aandacht gebracht. En dat is broodnodig want het blijft een duidelijke problematiek. In Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest waren er 787 meldingen in 2018.

Het Nationaal Geluksonderzoek brengt in kaart wat de Belg gelukkig maakt. Met een resultaat van 6,5 op 10 behaalt de Belg een mooie score op zijn geluksrapport. Opvallend is dat ouderen (60+ en 70+) beter scoren dan jongere leeftijdsgroepen.

Er wordt, als er oppas nodig is voor de kinderen, vaak een beroep op grootouders gedaan. En dat geldt zeker in de perioden waarin kinderen veel vrije tijd hebben, zoals deze paasvakantie. Dan wordt graag de hulp van een opa of oma ingeschakeld, zegt Anneke Blanckaert van de Gezinsbond. "Die oppasrol vervullen grootouders graag, maar het moet niet te gek worden.