Op 15 juni, de Internationale Dag tegen Ouderenmis(be)handeling, stonden we stil bij dit vaak verborgen en moeilijk bespreekbaar probleem. Ook in Vlaanderen komt het vaker voor dan we vermoeden. Nieuwe cijfers wijzen uit dat in 2024 het Vlaams Ondersteuningscentrum Ouderenmis(be)handeling (VLOCO) samen met hulplijn 1712 maar liefst 723 meldingen registreerden. Een cijfer dat waarschijnlijk slechts het topje van de ijsberg is. 

Veel ouderen trekken niet aan de alarmbel. Uit schaamte, loyaliteit of afhankelijkheid van de pleger blijven ze zwijgen. Toch is melden cruciaal: erover praten is de eerste stap naar het effectief aanpakken van de mis(be)handeling.  

Wie zijn de slachtoffers?

Van alle slachtoffers is 67% vrouw en 73% 75-plussers. Maar we zien ook dat het risico toeneemt bij mensen met een lichamelijke beperking of dementie. Bij 51% van de meldingen had het slachtoffer een lichamelijke beperking, in 22% van de gevallen ging het om een persoon met dementie. Afhankelijkheid maakt mensen dus extra kwetsbaar voor mis(be)handeling.

En wie zijn de plegers?

In de meerderheid van de gevallen zijn de plegers mantelzorgers (71%). 52% van de plegers is dochter of zoon van het  slachtoffer en 42% is tussen 50 en 69 jaar oud.

Het is  belangrijk om te benadrukken dat het grotendeel van de plegers géén slechte intenties heeft. Overbelasting, onwetendheid en een gebrek aan ondersteuning kunnen leiden tot problematische situaties en grensoverschrijdend gedrag. In deze situaties spreken we dan eerder van ontspoorde zorg.

De ‘(be)’ in de term ‘ouderenmis(be)handeling’ staat voor die belangrijke kanttekening bij ouderenmishandeling. De aanpak van ontspoorde zorg verschilt wel degelijk van die van ouderenmishandeling, waarbij men de intentie heeft kwaad te berokkenen of gewin te bekomen.

Psychisch én fysiek geweld

De meest gemelde vorm van ouderenmis(be)handeling is psychisch geweld (25%): vernederingen, dreigementen, uitsluiting of extreme controle. Daarnaast werd in 20% van de meldingen fysiek geweld gerapporteerd. Maar ook financieel misbruik, verwaarlozing of seksueel geweld zijn reële problemen.

👉 Bekijk onderaan deze pagina onze infografiek voor een overzicht van de cijfers.

Doorbreek het taboe

Wat kan jij doen om te helpen?  

• Maak het probleem bespreekbaar
• Signaleer en herken gevallen van ouderenmis(be)handeling
• Bied steun aan slachtoffers én overbelaste mantelzorgers  

Hulp nodig? Een vermoeden van mis(be)handeling?

📌 Surf naar de website van Vlaams Ondersteuningscentrum Ouderenmis(be)handeling voor meer info 

📌 Neem contact op met 1712, de hulplijn voor vragen over geweld en misbruik: bel naar het nummer 1712, stuur een mail of chat op www.1712.be.