In dit advies schetst de Vlaamse Ouderenraad vanuit zijn signaalfunctie een aantal knelpunten waar ouderen op botsen in de toegang tot het zorgbudget voor ouderen met een zorgnood. De raad kijkt daarbij naar de problematiek van de verkoop van de woning, de wijze waarop spaargelden in rekening worden genomen, en de zogenaamde ‘prijs van de liefde’ (impact van samenwonen). In aanloop naar de volgende legislatuur vraagt de Vlaamse Ouderenraad daarbij om in te zetten op de uitwerking van een evenwichtig en wetenschappelijk onderbouwd inkomensonderzoek.

De Vlaamse regering zet in op de uitbouw van een eigen Vlaamse sociale bescherming (VSB), gericht op mensen die voor een langdurige periode zorg en ondersteuning nodig hebben. Voor de uitwerking van de concrete details vroeg minister Vandeurzen de Vlaamse Ouderenraad opnieuw om advies.

Recent maakte minister De Block bekend dat de psycholoog voor mensen met bijvoorbeeld depressie of verslaving terugbetaald wordt. Nu blijkt echter dat 65-plussers geen recht krijgen op die terugbetaling, ongeacht de ernst van hun situatie. De Vlaamse Ouderenraad roept de minister op om die discriminatie weg te werken.

Een van de fundamentele pijlers voor de ouderenzorg in Vlaanderen is het woonzorgdecreet. Dit decreet regelt de opdrachten en voorwaarden voor de verschillende woonzorgvoorzieningen in Vlaanderen, van lokale dienstencentra en gezinszorg tot assistentiewoningen en woonzorgcentra. 10 jaar na het eerste woonzorgdecreet is er al heel wat geëvolueerd, en wil de Vlaamse regering dit decreet vernieuwen. De Vlaamse Ouderenraad werd daarbij om advies gevraagd.

De Vlaamse regering zet in op de uitbouw van een eigen Vlaamse sociale bescherming (VSB), gericht op de ondersteuning van mensen met zorgnoden. Op vraag van Vlaams minister Jo Vandeurzen brengt de Vlaamse Ouderenraad nu advies uit over de VSB. In zijn advies gaat de Vlaamse Ouderenraad onder meer in op de persoonsvolgende financiering in de ouderenzorg en op de structuur en financiering van de VSB.

De Vlaamse overheid werkte een nieuw werkingskader voor de diensten voor gezinszorg uit. De Vlaamse Ouderenraad formuleerde hierover een advies, op vraag van minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen. In zijn advies formuleert de Vlaamse Ouderenraad vanuit het oogpunt van de gebruikers een reeks knelpunten en aanbevelingen met het oog op de toekomst van de diensten voor gezinszorg.

Als gevolg van de zesde staatshervorming wordt de terugbetaling van mobiliteitshulpmiddelen onderdeel van de Vlaamse Sociale Bescherming. De Vlaamse regering wil dit aangrijpen om een leeftijdsonafhankelijk hulpmiddelenbeleid uit te bouwen, hergebruik van hulpmiddelen te stimuleren en te zorgen voor administratieve vereenvoudigingen. De Vlaamse Ouderenraad is tevreden met deze eerste principiële stap naar een leeftijdsonafhankelijk hulpmiddelenbeleid, maar betreurt dat het volledig leeftijdsonafhankelijk maken opnieuw voor onbepaalde tijd wordt uitgesteld.

Aan de start van de zomervakantie 2016 werd de Vlaamse Ouderenraad om advies gevraagd door Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen over het Ontwerp Vlaams Mantelzorgplan 2016-2020 ‘Nabije zorg in een warm Vlaanderen’. Dit eerste mantelzorgplan zet in op de erkenning, waardering en goede ondersteuning van mantelzorgers. Het mantelzorgplan bevat meer dan 100 actiepunten en is opgebouwd rond 4 grote thema’s: ondersteuning op maat, maatschappelijke erkenning en waardering van mantelzorgers en jonge mantelzorgers.

Preventie, een genuanceerde beeldvorming en kwaliteit van zorg en ondersteuning zijn enkele speerpunten van het Geactualiseerd dementieplan 2016-2019 ‘Samen bouwen aan een dementievriendelijk Vlaanderen’. De fundamenten uit het eerste dementieplan (2010) zijn nog steeds actueel. Menselijke waardigheid en kwaliteit van leven van de persoon met dementie en zijn naasten staan hierbij voorop. Aan de start van de zomervakantie 2016 werd de Vlaamse Ouderenraad om advies gevraagd door Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen.

De getuigenis geschreven door de verpleegkundige Liesbeth Claeys over het personeelstekort en het daaruit volgende kwaliteitsprobleem in een Gents zorghotel heeft de voorbije weken heel wat reacties losgeweekt. In de media volgden heel wat opiniestukken en getuigenissen. De berichtgeving over de kwaliteit van leven van ouderen in Vlaamse woonzorgcentra laat ook de Vlaamse Ouderenraad niet onberoerd.

In de conceptnota ‘Vlaams welzijns- en zorgbeleid voor ouderen. Dichtbij en Integraal. Visie en veranderagenda.’ schetst Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen welk beleid we mogen verwachten in de toekomst, en welke veranderingen daarvoor nodig zijn. De Vlaamse Ouderenraad werd daarbij om advies gevraagd.

Doorheen de komende jaren wil de Vlaamse regering een volwaardige Vlaamse sociale bescherming (VSB) uitbouwen voor mensen met (langdurige) zorgnoden, met daarin onder andere de zorgverzekering, de ouderenzorg, de mobiliteitshulpmiddelen en de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden. Op vraag van coördinerend minister voor ouderenbeleid Jo Vandeurzen bracht de Vlaamse Ouderenraad een advies uit over de conceptnota die de krijtlijnen van de toekomstige VSB schetst. Daarin steunt de Vlaamse Ouderenraad de globale ambitie van de VSB, maar worden er tegelijk kritische bedenkingen geuit bij verschillende elementen in de conceptnota.

In het Vlaams regeerakkoord 2014-2019 werd de oprichting van een vernieuwd Vlaams overlegmodel voor de Vlaamse sociale bescherming aangekondigd, waarin onder andere de betrokkenheid van vertegenwoordigers van de cliënt wordt voorzien. Aangezien verschillende instrumenten die gericht zijn op ouderen deel zullen uitmaken van de Vlaamse Sociale Bescherming, wordt in dit standpunt beargumenteerd dat de Vlaamse Ouderenraad betrokken moet worden bij dit overleg.

Sinds de invoering van de dienstencheques in 2004 is het gebruik ervan in zorgomgevingen stelselmatig toegenomen, ook bij zorgbehoevende ouderen. Dit terwijl er in Vlaanderen ook poetshulp in zorgsituaties voorzien wordt via erkende aanbieders in de gezinszorg, aanvullende thuiszorg en logistieke hulp. Nu de bevoegdheid voor de dienstencheques overgeheveld is naar Vlaanderen, wil de Vlaamse regering de aanvullende thuiszorg en de dienstencheques complementair maar toch duidelijk van elkaar gescheiden inzetten.

Eén van de bevoegdheden die ten gevolge van de zesde staatshervorming aan de deelstaten overgedragen wordt, is de ouderenzorg. Dit betekent dat Vlaanderen in de toekomst bevoegd zal zijn voor de volledige residentiële ouderenzorg en voor de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB). De Vlaamse Ouderenraad ziet deze overheveling als een unieke kans voor de ouderenzorg waarbij optimaal gewerkt kan worden aan kwaliteit, capaciteit, toegankelijkheid, betaalbaarheid en financiële ondersteuning voor de ouderen.

De Vlaamse Ouderenraad is begaan met het ernstige en vaak onderschatte probleem van ondervoeding bij ouderen. Ondervoeding heeft zware gevolgen voor de algemene gezondheid en levenskwaliteit van ouderen, maar ook voor de maatschappij die te maken krijgt met oplopende kosten in de gezondheidszorg. De Vlaamse Ouderenraad bezorgt de bevoegde beleidsmakers en betrokken instanties daarom graag op eigen initiatief zijn advies in dit dossier.

De Vlaamse Ouderenraad wenst een bijdrage te leveren aan het debat over de organisatie van het residentiële ouderenzorgaanbod door publieke (ocmw’s), private socialprofit (vzw’s) en private commerciële zorgaanbieders en heeft daarom op eigen initiatief een standpunt uitgewerkt. Het standpunt werd door de algemene vergadering van 19 december 2012 unaniem goedgekeurd.