Dit weekend vind je een 50+ bijlage bij De Standaard. Deze themaspecial bespreekt zowel de fysieke als mentale gezondheid van 50-plussers. Net zoals vorig jaar, werd de Vlaamse Ouderenraad gevraagd om een bijdrage te leveren aan deze special. In ons stuk lees je dat ouderen vaak nergens terecht kunnen met kopzorgen die uitdagingen op latere leeftijd met zich meebrengen. Daar moet verandering in komen. Je leest ons standpunt hier al in primeur.
Hoerastemming deze week. Want na maandenlang negatieve berichtgeving over de situatie in woonzorgcentra, belooft het nieuwe sociaal akkoord datgene waar de zorgsector al lang op wacht: meer koopkracht én meer mankracht. En toch. Dat investeringspakket is slechts een deel van de oplossing. Het biedt geen soelaas voor dat andere pijnpunt in het rapport van Amnesty International over de schending van mensenrechten in woonzorgcentra: de participatie van bewoners en hun familieleden. Nochtans ontvangt de Vlaamse Ouderenraad nog steeds signalen dat de toestand soms schrijnend is. "De inspraak in woonzorgcentra moet sterker", concludeert Jul Geeroms, voorzitter van de Vlaamse Ouderenraad. Hij reikt minister Beke inspiratie aan uit Nederland.
Het wordt steeds meer werkelijkheid in plaats van een droom: er is een coronavaccin op komst. En dat is goed nieuws. Alleen zal niet iedereen tegelijk gevaccineerd kunnen worden. De krantenkoppen lijken daarbij jong en oud sterk tegen elkaar uit te spelen. De Vlaamse Ouderenraad betreurt dat: “In elke generatie zijn er risicopatiënten. We moeten hier samen door.”
De Vlaamse Ouderenraad lanceert op www.kopzorgen.be de opvallende campagne 'Kopzorgen Verdienen Zorg'. Over ingrijpende veranderingen op oudere leeftijd wordt vaak licht heen gegaan, klaagt de Vlaamse Ouderenraad aan. “Alsof je er gewoon mee moet leren leven. Hulp op maat krijgen ouderen met psychische klachten amper.” Al te vaak dragen ouderen hun zorgen daardoor alleen. Of ze nemen een pilletje om het leed te verzachten. Dat moet anders.
De eerste stappen richting persoonsvolgende financiering (PVF) in de ouderenzorg werden tijdens de vorige legislatuur gezet. De nieuwe Vlaamse regering besloot verder te gaan op de ingeslagen weg en wil tegen het einde van de beleidsperiode PVF uitrollen in de ouderenzorg. De Vlaamse Ouderenraad nam het nieuwe financieringssysteem onder de loep. Op basis van onze analyse formuleren we 5 beleidsaanbevelingen.
De Vlaamse Ouderenraad is gealarmeerd door het medicatiegebruik bij ouderen tijdens de coronacrisis. In mei gaf ongeveer één op de vijf 65-plussers aan meer slaap- en kalmeringsmiddelen te gebruiken dan voor de coronamaatregelen. Daartegenover staat dat ouderen weinig psychologische hulp krijgen, omwille van het taboe dat rust op de psycholoog en door de vaak ontoegankelijke hulpverlening. Stafmedewerker Justine Rooze en directeur Nils Vandenweghe gingen in gesprek met onafhankelijke nieuwssite Apache.
De voorbije weken zijn er ingrijpende maatregelen genomen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. De voorbije dagen kwam het debat en de besluitvorming op gang om een aantal van die maatregelen op termijn te versoepelen. Daarbij merkt de Vlaamse Ouderenraad dat zowel de negatieve beeldvorming als de enkelvoudig afgebakende leeftijdsgrens van 65 op onbegrip stuit bij heel wat ouderen. Op basis van die signalen van onderuit, bezorgde de Vlaamse Ouderenraad deze week een nota aan de Nationale Veiligheidsraad. Daarin formuleren we een aantal concrete insteken en aandachtspunten die naar onze mening meegenomen moeten worden in de besluitvorming.
Langdurige eenzaamheid heeft een nefaste impact op mens en samenleving. Het accent op de strijd tegen eenzaamheid in het Vlaams Regeerakkoord is dan ook terecht. Onder meer in het aankomend nieuw Vlaams ouderenbeleidsplan belooft de regering specifieke aandacht voor eenzaamheid. De Vlaamse Ouderenraad boog zich alvast over het eenzaamheidsvraagstuk en reikt minister Beke een advies aan over de aanpak van eenzaamheid bij ouderen.
De Vlaamse regeringsonderhandelingen zitten in de laatste rechte lijn. Een aantal middenveldorganisaties uit het zorg- en welzijnslandschap geven daarom via een open brief het signaal om in deze laatste fase aandacht te hebben voor zorg en welzijn,en warme en kwaliteitsvolle zorg waar te maken. Ook de Vlaamse Ouderenraad is partner.
De afgelopen jaren ontving de Vlaamse Ouderenraad diverse signalen en getuigenissen rond vrijheidsbeperking in de zorg. De verhalen over zorgbehoevende ouderen die gedurende een groot deel van de dag en/of nacht fysiek worden gefixeerd of kalmerende medicatie krijgen, laten telkens een diepe indruk na. Bovendien blijkt uit cijfers van het Vlaams Instituut voor kwaliteit van Zorg dat ondanks vooruitgang, fixatie in heel wat woonzorgcentra nog courant wordt toegepast. In een nieuw advies pleit de Vlaamse Ouderenraad daarom voor een actieplan met zowel structurele beleidsmaatregelen als ondersteuning voor zorgverleners en mantelzorgers die voor complexe situaties staan in de thuiszorg, woonzorgcentra en ziekenhuizen.
Naar aanleiding van de Werelddag Zelfmoordpreventie op 1 oktober 2019, trok de Vlaamse Ouderenraad aan de alarmbel over het hoge suïcidecijfer bij ouderen. In meer dan 1 op 3 gevallen van zelfdoding in Vlaanderen gaat het om iemand van 65 jaar of ouder. Toch krijgen de netwerken geestelijke gezondheidszorg geen middelen om hun mobiele crisisteams open te stellen naar 65-plussers. Deze crisisteams zijn 24u/24u en 7/7 bereikbaar voor dringende psychische interventies, vaak in situaties met een hoog risico op zelfdoding. Aan die discriminerende situatie moet een einde komen, vindt de Vlaamse Ouderenraad.
De Vlaamse Regering keurde definitief het uitvoeringsbesluit bij het woonzorgdecreet goed. Het woonzorgdecreet bepaalt de grote lijnen en principes waaraan woonzorgvoorzieningen moeten voldoen in hun werking. Het uitvoeringsbesluit maakt dit alles concreter en bevat heel wat punten of normen waaraan een voorziening zich moet houden om erkend te blijven. De Vlaamse Ouderenraad was actief betrokken bij de voorbereidingen van dit besluit en werd nadien ook om advies gevraagd.
De Vlaamse Ouderenraad ontving van minister Vandeurzen een vraag om advies over het voorontwerpbesluit bij het vernieuwde Woonzorgdecreet. Concreet gaat het over de programmatie- en erkenningsnormen en de subsidieregeling voor alle voorzieningen die deel uitmaken van het woonzorgdecreet zoals assistentiewoningen, centra voor kortverblijf, woonzorgcentra, diensten voor gezinszorg, lokale dienstencentra, verenigingen voor mantelzorgers en gebruikers, enzovoort. De Vlaamse Ouderenraad werd actief betrokken tijdens de voorbereidende werkgroepen en heeft nu een advies klaar.
De Vlaamse Ouderenraad reageert tevreden op de maatregel van minister Vandeurzen om woonzorgcentra die ernstig in de fout gaan voortaan strenger te controleren. “We spreken hier over nog geen 2% van de woonzorgcentra, die alle zorgverleners die wel goed werk leveren in een slecht daglicht plaatsen.” Tegelijk wil de organisatie dat ook de structurele problemen in de sector aangepakt worden.
In dit advies schetst de Vlaamse Ouderenraad vanuit zijn signaalfunctie een aantal knelpunten waar ouderen op botsen in de toegang tot het zorgbudget voor ouderen met een zorgnood. De raad kijkt daarbij naar de problematiek van de verkoop van de woning, de wijze waarop spaargelden in rekening worden genomen, en de zogenaamde ‘prijs van de liefde’ (impact van samenwonen). In aanloop naar de volgende legislatuur vraagt de Vlaamse Ouderenraad daarbij om in te zetten op de uitwerking van een evenwichtig en wetenschappelijk onderbouwd inkomensonderzoek.
De Vlaamse regering zet in op de uitbouw van een eigen Vlaamse sociale bescherming (VSB), gericht op mensen die voor een langdurige periode zorg en ondersteuning nodig hebben. Voor de uitwerking van de concrete details vroeg minister Vandeurzen de Vlaamse Ouderenraad opnieuw om advies.
Recent maakte minister De Block bekend dat de psycholoog voor mensen met bijvoorbeeld depressie of verslaving terugbetaald wordt. Nu blijkt echter dat 65-plussers geen recht krijgen op die terugbetaling, ongeacht de ernst van hun situatie. De Vlaamse Ouderenraad roept de minister op om die discriminatie weg te werken.
Een van de fundamentele pijlers voor de ouderenzorg in Vlaanderen is het woonzorgdecreet. Dit decreet regelt de opdrachten en voorwaarden voor de verschillende woonzorgvoorzieningen in Vlaanderen, van lokale dienstencentra en gezinszorg tot assistentiewoningen en woonzorgcentra. 10 jaar na het eerste woonzorgdecreet is er al heel wat geëvolueerd, en wil de Vlaamse regering dit decreet vernieuwen. De Vlaamse Ouderenraad werd daarbij om advies gevraagd.
De Vlaamse Ouderenraad geeft op vraag van minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen advies op de conceptnota 'Residentiële ouderenzorg, een échte thuis voor kwetsbare personen. Een stevige uitdaging voor de samenleving én zorgaanbieders.' In zijn advies formuleert de Vlaamse Ouderenraad naast algemene bedenkingen en prioriteiten ook een aantal specifieke bezorgdheden en aanbevelingen.
Een hoge werkdruk, een te krappe personeelsbezetting, structurele onderfinanciering en een gebrekkig gestuurde marktwerking. Naarmate de woonzorgcentra meer en meer bewoond worden door ouderen met een zware nood aan zorg en ondersteuning, leiden deze knelpunten telkens opnieuw tot getuigenissen die naar het hart grijpen. Zo ook in de reportage die Pano deze week uitbracht. De Vlaamse Ouderenraad pleit voor doortastende actie, zowel van het beleid als van de instellingen.