De Digimeter brengt al sinds 2009 de tendensen rond bezit en gebruik van media en digitale technologie in Vlaanderen in kaart met aandacht voor de attitudes en verwachtingen tegenover nieuwe technologieën. In de editie van dit jaar waarschuwen de onderzoekers dat online dienstverlening een toevoeging moet zijn aan de klassieke dienstverlening. Geen vervanging.

Bijna de helft van de gemeenteraadsleden in Vlaanderen is 55 jaar of ouder. 8.9% van hen is ouder dan 70 jaar. Bovendien is iets meer dan 4 op 10 schepenen en meer dan de helft van alle Vlaamse burgemeesters ouder dan 55 jaar. Dat blijkt uit het periodiek rapport van het Agentschap Binnenlands Bestuur op basis van de gegevens uit de mandatendatabank.

De Digimeter brengt al sinds 2009 de tendensen rond bezit en gebruik van media en digitale technologie in Vlaanderen in kaart met aandacht voor de attitudes en verwachtingen tegenover nieuwe technologieën. Op aandringen van de Vlaamse Ouderenraad - en om genuanceerder stil te staan bij de bevindingen over ouderen - wordt vanaf deze editie een opsplitsing gemaakt tussen de 65- tot 74-jarigen en de 75-plussers. Wij juichen deze beslissing toe en doen een greep uit de vele resultaten.

Ondanks de coronapandemie, nam het aantal Vlaamse ouderen dat actief deelneemt aan de activiteiten van een sociaal-culturele vereniging de voorbije jaren licht toe. Bij de sportverenigingen veroorzaakte de pandemie wel een tijdelijke terugslag van oudere deelnemers, maar ondertussen neemt ook dat aantal weer toe. Dat blijkt uit de laatste Participatiesurvey die van 2020 tot en met 2022 in Vlaanderen werd afgenomen.

De afgelopen jaren is de slagkracht van de verenigingen in België zwaar op de proef gesteld. Na de zware impact van de coronacrisis, worden ze nu geconfronteerd met inflatie en stijgende energieprijzen. De verenigingsbarometer van de Koning Boudewijnstichting geeft aan dat de financiële basis van verenigingen verzwakt en dat hun toekomstperspectieven worden aangetast. Toch getuigen de meeste verenigingen wel van een sterke veerkracht, onder meer dankzij subsidies en het enthousiasme van trouwe vrijwilligers.

Middenveld en overheden ondernamen de afgelopen jaren heel wat inspanningen om digitale vaardigheden aan te scherpen en de toegang tot de digitale wereld te bevorderen. Desondanks neemt het aantal Belgen dat digitaal achterop loopt nog toe.

Bijna vier op de vijf gepensioneerden wordt niet ingelicht als er nieuwe info beschikbaar is in Mypension, het online platform voor je pensioenopvolging. Wie bij de pensioenaanvraag koos om briefwisseling per post te ontvangen, krijgt wel de meest cruciale documenten in de brievenbus, maar krijgt géén verwittiging over wijzigingen. De Ombudsman Pensioenen roept de overheid op om mensen beter te informeren en te ondersteunen.

Voor 1 op 3 Vlamingen is omgaan met digitale technologieën nog steeds niet gemakkelijk. Dat blijkt uit de laatste editie van de Digimeter. Het rapport van imec over het mediabezit en -gebruik in Vlaanderen toont bovendien aan dat ouderen in 2021 nog vaak met digitale moeilijkheden kampten. Toch zien we ook enkele positieve tendensen.  

48% van de ouderen tussen 65 en 74 jaar bestelde tussen mei 2020 en mei 2021 producten of diensten voor privégebruik via een website of een app. Dat blijkt uit een onderzoek van Statistiek Vlaanderen. Toch kocht 46% van onze landgenoten tussen 65 en 74 jaar nog nooit iets op internet. De aantallen zijn dus bijna even hoog.

Terwijl 54% van de Belgen tussen 16 en 74 jaar minstens over een basis aan digitale vaardigheden beschikt, neemt dit percentage bij de Belgische ouderen tussen 65 en 74 jaar af tot 29%. Dat blijkt uit de ICT-enquête die Statbel, het Belgische Statistiekbureau, uitvoerde voor het jaar 2021. De bevraagde ouderen scoren vooral goed qua communicatieve vaardigheden en informatie- en datageletterdheid, maar veel minder op het vlak van veiligheid en het creëren van digitale content.

Hoe zit het met de beeldvorming van ouderen in de media? Welke woorden worden er gebruikt om de doelgroep aan te spreken? En is de berichtgeving over ouderen positief of negatief? Evi Alens, studente Master Journalistiek aan de VUB, onderzocht het.

Sinds de coronacrisis is de digitale uitwisseling van gegevens met de overheid met 12% toegenomen. Toch heeft 48% van de volwassen bevolking nog steeds geen digitaal contact met diensten van de overheid. Dat blijkt uit cijfers over het ICT-gebruik bij huishoudens van Statbel.

De coronacrisis zorgde voor een digitale versnelling, maar het was er één met twee snelheden. Dat blijkt uit de dertiende editie van de Digimeter. Het rapport van imec over het mediabezit en -gebruik in Vlaanderen waarschuwt voor de toenemende kloof tussen wie vlot digitaal actief is en de groeiende groep mensen die dit niet kunnen of voor wie het te snel gaat.

In 2019 gaf 3 op 10 Belgen tussen 65 en 74 jaar aan niet over digitale basisvaardigheden te beschikken. Slechts 34% van de mensen in die leeftijdsgroep schatte zijn vaardigheden in op op basisniveau of boven basisniveau.  Dat blijkt uit de ICT-enquête van Statbel. De problemen van ouderen situeren zich vooral op het vlak van softwaregebruik en het oplossen van problemen. Voor informatie- en communicatievaardigheden beschikt een meerderheid wel over de nodige vaardigheden.

Nu de overheid, maar ook het middenveld en bedrijven steeds meer overtuigd geraken van het belang van e-inclusieve oplossingen, zitten ze soms met de handen in het haar over hoe ze dat moeten aanpakken. Mediawijs, het Vlaams Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid, heeft daarom in samenwerking met de Taskforce e-inclusie een overzicht gepubliceerd van organisaties die expertise en diensten kunnen leveren om tot e-inclusieve oplossingen te komen.

87% van de ouderen tussen 55 en 64 jaar en 73% van de ouderen tussen 65 en 74 in ons land hebben tijdens de laatste drie maanden het internet gebruikt. Daar tegenover staat dat 22% van de 65- tot 74-jarigen nog nooit actief was op internet. Dit blijkt uit de jaarlijkse enquête van Statbel, het Belgische statistiekbureau, naar het ICT-gebruik bij huishoudens. Gegevens voor ouderen boven 74 jaar zijn helaas niet beschikbaar.

De toenemende digitalisering van onze samenleving zorgt ervoor dat mensen die weinig voeling hebben met digitale toepassingen een groot risico lopen op uitsluiting. Er zijn belangrijke vormen van digitale ongelijkheid, die nauw samenhangen met het inkomen en het diploma dat iemand heeft. De digitale ongelijkheid vergroot zo de reeds bestaande sociale ongelijkheid. Tot die bevindingen komt de eerste Barometer van de digitale inclusie, die op initiatief van de Koning Boudewijnstichting werd gemaakt.

Veel cultuurliefhebbers hebben de afgelopen maanden gebruik gemaakt van het culturele aanbod dat online te vinden is. Hun tevredenheid is daarover vrij groot. Voor de sociaal kwetsbare cultuurliefhebbers zijn er echter nog te veel drempels om hiervan te genieten. Dat blijkt uit een onderzoek van publiq, het Kenniscentrum Cultuur- en Mediaparticipatie, het Kenniscentrum Cultuurmanagement & Cultuurbeleid en museumPASSmusées. Ruim een derde van de deelnemers aan het onderzoek is gepensioneerd.

In 2018 was 6,5% van de 1,3 miljoen 65-plussers in het Vlaamse gewest niet van Belgische herkomst. Dat blijkt uit cijfers van de Kruispuntbank Sociale Zekerheid. In vergelijking met 2009 nam het aantal 65-plussers met een migratieachtergrond met meer dan de helft toe. Het totale aantal 65-plussers in Vlaanderen steeg in dezelfde periode met 17,7%.

Bijna 60 % van de 55-plussers beschikt niet over de nodige vaardigheden om gebruik te maken van de aangeboden digitale toepassingen. Dat blijkt uit de recentste cijfers van Statistiek Vlaanderen. Dit gebrek aan digitale vaardigheden uit zich ook in het gebruik van internet bij contacten met de overheid.

De Digimeter is de jaarlijkse monitor van imec die onderzoek doet in Vlaanderen naar media en ICT: wat hebben we, wat doen we ermee en hoe voelen we ons daarbij? Voor de groep 65-plussers lijken de resultaten overwegend positief te zijn. De Vlaamse Ouderenraad zoomt hier dieper op in.