De Digimeter brengt al sinds 2009 de tendensen rond bezit en gebruik van media en digitale technologie in Vlaanderen in kaart met aandacht voor de attitudes en verwachtingen tegenover nieuwe technologieën. In de editie van dit jaar waarschuwen de onderzoekers dat online dienstverlening een toevoeging moet zijn aan de klassieke dienstverlening. Geen vervanging. Want steeds meer Vlamingen geven de voorkeur aan een mix van online en persoonlijke dienstverlening. Wij zoomen in op de resultaten over ouderen. 

Meer ouderen nemen deel

Al zestien jaar tracht onderzoeksinstituut Imec de representativiteit van de resultaten van de bevraging nog te verbeteren. Zo maken de onderzoekers - op vraag van de Vlaamse Ouderenraad -  sinds vorig jaar een opsplitsing tussen de jongere senioren (65- tot 74-jarigen) en de 75-plussers. En deelnemers die dat wensen, kunnen in plaats van een online vragenlijst een papieren versie invullen.

Bij het zoeken van deelnemers aan de bevraging, is er ook extra werk gemaakt van het bereiken van voldoende 75-plussers. Hierdoor is er ook een toename in het aantal papieren vragenlijsten die ze dit jaar hebben gebruikt. 

Toestellen 

Dat het belangrijk is om een onderscheid te maken tussen de categorie 65- tot 74-jarigen en 75-plussers, blijkt al bij de cijfers over het bezit van digitale toestellen en een internetverbinding. Hoewel 93% van de respondenten aangeeft over een smartphone te beschikken, daalt dit percentage naar 86% bij 65- tot 74-jarigen en naar 69% bij 75-plussers. Van de 75-plussers bezit 1 op 5 ook geen computer of internetverbinding thuis. Bij 65- tot 74-jarigen gaat het om 1 op 10 personen. 

Vaardigheden 

Mediawijsheid en digitale vaardigheden zijn ook een basisvoorwaarde om digitaal actief te zijn. 57% van de Vlamingen vindt het makkelijk om met digitale technologieën om te gaan en 56% vertrouwt erop de meest voorkomende problemen met digitale technologie te kunnen oplossen. 

Van de 75-plussers vindt 19% het makkelijk om digitale toepassingen te gebruiken en 23% van hen vertrouwt erop de meest voorkomende digitale problemen te kunnen oplossen. Bij de jonge senioren gaat het om respectievelijk 30% en 36%. 

41% van de 65- tot 74-jarigen en 51% van de 75-plussers vermijden zelfs digitale toepassingen omdat ze er niet mee vertrouwd zijn. Blijven schaven aan die digitale vaardigheden is daarom belangrijk. Toch neemt dit vertrouwen om digitale vaardigheden te leren bij alle leeftijdsgroepen af: 67% van de jonge senioren en 51% van de 75-plussers geloven dat ze digitale vaardigheden kunnen (bij)leren.  

Digitale moeilijkheden 

Het gebrek aan vaardigheden, maar ook een gebrek aan gebruiksvriendelijkheid van websites en digitale toepassingen, liggen aan de basis van heel wat moeilijkheden waarmee ouderen in het dagelijkse leven worden geconfronteerd. Zo vinden een kwart van de 65- tot 74-jarigen en bijna de helft van de 75-plussers het moeilijk om online een ticket voor het openbaar vervoer te kopen. 1 op 10 van de jonge senioren en 3 op 10 van de 75-plussers hebben moeilijkheden om online een overschrijving te doen. Bijna 1 op 5 van de 65- tot 74-jarigen en meer dan 1 op 3 van de 75-plussers vinden online moeilijk informatie terug over bepaalde diensten of hulpverlening. 

Uit de Digimeter blijkt bovendien dat er nog werk aan de winkel is om overheidswebsites duidelijk en toegankelijk te maken: 70% van alle deelnemers is hier ontevreden over. 

Online of aan het loket? 

Bij bepaalde diensten zijn er duidelijke verschillen tussen de voorkeur om er online of eerder interpersoonlijk gebruik van te maken. Zowel bij de jonge senioren als bij de 75-plussers doet 70% de boodschappen in de winkel. Om burgerzaken te regelen gaat 36% van de jonge senioren liever naar een loket en geeft 28% er de voorkeur aan zoveel mogelijk online te regelen. Bij de 75-plussers gaat 49% liever naar een loket en doet 22% van hen dit liever online. 

Uit de Digimeter blijkt dat veel ouderen al overgestapt zijn naar online bankieren. De helft van de 75-plussers en 6 op 10 van de 65- tot 74-jarigen regelen hun bankzaken online. 1 op 3 van de 75-plussers en 15% van de jongere senioren gaan langs het loket in een bankkantoor. 

Op het vlak van betaalmethodes betalen ouderen vaker cash en met hun bankkaart. Mobiele betalingen met een bankapplicatie of met een QR-code zijn veel minder populair. Dat blijkt ook uit het feit dat 45% van de jonge senioren en de helft van de 75-plussers zich zorgen maken over de veiligheid van online betalen.

Hybride mix 

De onderzoekers concluderen uit de resultaten van deze editie van de Digimeter dat alsmaar meer Vlamingen de voorkeur uiten voor een hybride mix van online en persoonlijke dienstverlening. De verschuiving in de richting van een intenser gebruik van online dienstverlening, mag dus niet worden geïnterpreteerd als een excuus om niet langer te investeren in loketten en persoonlijke dienstverlening. Online dienstverlening dient als een toevoeging en niet als een vervanger voor de klassieke dienstverlening. 

Meer weten? 

Dit is slechts uit een greep uit de vele boeiende resultaten die de Digimeter te bieden heeft. Het volledige overzicht van resultaten en bevindingen vind je via deze link.