Strenge IGO-controles opnieuw voer voor discussie

Financieel kwetsbare ouderen die een inkomensgarantie ontvangen, worden sinds begin 2020 strenger gecontroleerd. Meer dan 40 organisaties, waaronder verschillende ouderenorganisaties, armoedeverenigingen, vakbonden en ziekenfondsen vragen om die controles, die door de crisis tijdelijk werden opgeschort, niet opnieuw uit te voeren. Ook de vakbonden van de postbodes, die deze controles doen, hebben zich bij deze coalitie aangesloten.

Minimuminkomen

De inkomensgarantie voor ouderen (IGO) dient om ouderen die geen of een te klein pensioen hebben en verder geen andere inkomsten toch een minimuminkomen te geven. Zowat 110.000 Belgen doen hier een beroep op, maar sinds 2019 kunnen ze op om het even welke dag gecontroleerd worden door de postbode. Begin 2020 lieten we je al weten dat dat voor protest zorgde, onder andere omdat rechthebbenden niet langer een spontaan tripje naar het buitenland kunnen maken.

Bazooka op een mug

Uit een evaluatie blijkt dat op 56.712 controles 538 mensen niet in orde waren. Dat is minder dan 1%. Bovendien maakt het hele budget voor de inkomensgaranties maar 2% uit van het totale kostenplaatje van de pensioenen.

“De overheid schiet met een bazooka op een mug.”

Merlin Gevers, namens het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding een van de initiatiefnemers

Discriminatie

De Liga voor Mensenrechten wijst op de discriminatie tussen ouderen met een gewoon pensioen, die mogen gaan waar ze willen, en ouderen met een inkomensgarantie, die beperkt worden in hun bewegingsvrijheid. Ze verwijst ook naar een EU-richtlijn die stelt dat elke Europese burger drie maanden vrijuit in een ander EU-land mag verblijven en naar de schending van de privacy door BPost de adressen van de betrokken ouderen te geven en dus ook private informatie.

Maatregelen moeten soelaas bieden

In het parlement erkende minister van Pensioenen en Sociale Integratie Lalieux dat deze controles voor onnodig veel stress zorgen. Ze gaf aan dat ze de strikte controles wil afschaffen voor 80-plussers en voor bewoners van woonzorgcentra.

De minister beloofde ook een kleine uitbreiding van de 29 dagen die rechthebbenden in het buitenland mogen doorbrengen: de dag van vertrek en aankomst zullen daarin niet meer worden meegerekend. Bovendien mogen deze ouderen straks 48 uur in het buitenland verblijven zonder voorafgaande toestemming. Tot slot engageerde ze zich tot overleg met de middenveldorganisaties.

“Overleg op basis van vertrouwen is essentieel, dat is er de voorbije jaren te weinig geweest”

Karine Lalieux, Minister van Pensioenen en Sociale Integratie

Nog niet ver genoeg

De coalitie kijkt uit naar het overleg met de minister, maar vindt de aangekondigde maatregelen voorlopig niet voldoende. De organisaties vragen om het controlesysteem te baseren op de inschrijving in het gemeenteregister en niet enkel een aantal categorieën vrij te stellen van controles.

Daarnaast wil de coalitie dat de toegelaten termijn in het buitenland verhoogd wordt naar negentig dagen, zodat mensen met een IGO niet langer gediscrimineerd worden. Ook willen ze de toelage substantieel verhoogd zien, zodat de betrokken ouderen echt beschermd worden tegen armoederisico’s.