Eerder dit jaar al was de Vlaamse Ouderenraad te gast op een parlementaire hoorzitting rond de discussie over de voorgestelde wijziging van het Decreet Lokaal Bestuur. Die wijzigingen zetten de deur open zetten voor privatisering, vermarkting of commercialisering van de zorg. We kaartten tijdens de hoorzitting verschillende vragen en bezorgdheden aan vanuit het perspectief van ouderen met zorgnoden.Toch ligt het voorstel nog steeds op tafel. De Vlaamse Ouderenraad ondertekent daarom mee de open brief van heel wat zorgvertegenwoordigers.
Open brief
Een open brief moet vanuit de sector een laatste redmiddel zijn om beleidsmakers op andere gedachten te brengen en privatisering tegen te gaan. De ondertekenaars, die ondertussen al van duizenden mensen steun kregen, zeggen daarin te vrezen dat de privéspelers de winsten onvoldoende zullen herinvesteren in de zorg.
"We moeten vermijden dat commerciële actoren in de zorg alleen investeren voor het financieel rendement, ten koste van de kwaliteit, de betaalbaarheid, de tewerkstelling en de arbeidsomstandigheden. En die garantie biedt dit decreet niet"
Ondertekenaars open brief
De ondertekenaars wijzen er ook op dat er andere opties zijn dan een decreetswijziging om de fiscale voordelen door te trekken in de publieke zorg.
Bezorgdheden van de Vlaamse Ouderenraad
Eerder al formuleerde de Vlaamse Ouderenraad een aantal bezorgdheden. Die blijven relevant. Ook stellen we ons nog steeds vragen bij de vernieuwing van dit decreet.
Zal het niet moeilijker worden om de keuze voor een volledig publiek zorgaanbod te blijven verantwoorden?
We merken dat publieke zorgvoorzieningen in de praktijk de toon zetten qua niveau van de dagprijs, de supplementen en de personeelsinzet. Ze oefenen zo een invloed uit op de algemene tendensen op de markt. Bovendien zijn we ervan overtuigd dat een sterk publiek zorgaanbod garanties biedt op het vlak van toegankelijkheid van de zorg voor alle ouderen met zorgnoden, ook voor diegenen die zich in een kwetsbare situatie bevinden.
Zal het niet moeilijker worden om de keuze voor een volledig publiek zorgaanbod te blijven verantwoorden?
We merken dat publieke zorgvoorzieningen in de praktijk de toon zetten qua niveau van de dagprijs, de supplementen en de personeelsinzet. Ze oefenen zo een invloed uit op de algemene tendensen op de markt. Bovendien zijn we ervan overtuigd dat een sterk publiek zorgaanbod garanties biedt op het vlak van toegankelijkheid van de zorg voor alle ouderen met zorgnoden, ook voor diegenen die zich in een kwetsbare situatie bevinden.
Zal een mogelijke toename van de kosten zich niet vertalen in een hogere factuur voor de zorggebruiker?
Door private spelers te betrekken en bepaalde aspecten van de organisatie zelfs uit te besteden zullen lokale besturen misschien wel besparen, maar we verwachten dat hier ook hogere kosten en winstverwachtingen mee gepaard zullen gaan die voor de rekening van de zorggebruiker zullen zijn.
Zal er geen onzekere situatie gecreëerd worden voor de zorggebruiker op het vlak van continuïteit van zorg?
Wat zal er gebeuren als de opgerichte vzw’s of vennootschappen failliet gaan of wanneer de private investeerders beslissen om zich terug te trekken? We willen benadrukken dat onzekere situaties voor de zorggebruikers natuurlijk ten allen tijde vermeden moeten worden.
Wat is de impact op inspraak van de zorggebruiker in de voorziening?
We weten dat gebruikersparticipatie vandaag al een grote uitdaging is. Door nieuwe constructies in te richten en taken uit te besteden aan externe dienstverleners wordt de werking van de voorziening een stuk minder transparant voor de gebruiker. Bovendien zal het er ook niet makkelijker op worden om actief aan de slag te gaan met de signalen en klachten van de zorggebruikers.
Zal schaalvergroting de lokale inbedding van de zorg niet onder druk zetten?
Idealiter wordt zorg dichtbij georganiseerd en is die zorg betrokken op de omgeving. We denken dat het voorstel schaalvergroting in de hand zou kunnen werken en vrezen dat de voeling met de lokale context deels verloren zou kunnen gaan door meer in te zetten op centrale aansturing.
Zal een afname van het aantal zorgaanbieders de keuzevrijheid van de zorggebruiker niet in het gedrang brengen?
Schaalvergroting kan ook als gevolg hebben dat enkele grote spelers een steeds groter deel van de zorg zullen opnemen en daarbij ook nog eens verschillende vormen van zorg- en dienstverlening zullen aanbieden. Dat kan het keuzeaanbod voor de zorggebruiker doen afnemen. Tegelijk kan het er ook toe leiden dat er meer wordt toegeleid naar zorgvormen binnen de eigen zorggroep, die niet noodzakelijk het beste antwoord zijn op de noden en wensen van de oudere met zorgnoden.
Zijn de ingebouwde veiligheden wel voldoende om nefaste gevolgen voor de medewerkers te vermijden?
Kwaliteit van zorg, wonen en leven garanderen, vraagt om de inzet van voldoende en gekwalificeerde medewerkers. Zij moeten ook de tijd krijgen om kwaliteitsvolle zorg en begeleiding aan te bieden en daarbij kunnen rekenen op de nodige omkadering. Als de efficiëntie- en concurrentielogica waarvan sprake is in het voorstel verder doorsijpelt tot op de werkvloer, dan vrezen we voor negatieve effecten op de werkdruk en de arbeidsomstandigheden van de medewerkers. Wat onvermijdelijk zijn weerslag zal hebben op de kwaliteit van zorg, wonen en leven voor de bewoners.
