De eerste stappen richting persoonsvolgende financiering (PVF) in de ouderenzorg werden tijdens de vorige legislatuur gezet. De nieuwe Vlaamse regering besloot verder te gaan op de ingeslagen weg en wil tegen het einde van de beleidsperiode PVF uitrollen in de ouderenzorg. De Vlaamse Ouderenraad nam het nieuwe financieringssysteem onder de loep. Op basis van onze analyse formuleren we 5 beleidsaanbevelingen.

Wat houdt PVF in?

Elke inwoner van Vlaanderen betaalt jaarlijks een zorgpremie om de Vlaamse sociale bescherming (VSB) te financieren. Het doel van de VSB is mensen met zorgnoden toegang geven tot langdurige zorg en ondersteuning. Wanneer je zorg nodig hebt, kan je dus rekenen op financiële tegemoetkomingen en tussenkomsten die zorg betaalbaar moeten maken voor iedereen.

De VSB bestaat uit 2 categorieën. Aan de ene kant heb je de zorgbudgetten die rechtstreeks uitbetaald worden aan de aanvrager en vrij besteed mogen worden. Hieronder valt onder meer het zorgbudget voor ouderen met een zorgnood. Aan de andere kant zijn er de tussenkomsten in de zorgkosten die via een derdebetalersregeling rechtstreeks aan erkende zorgvoorzieningen uitbetaald worden.

Met de uitrol van PVF zullen de geldstromen in die tweede categorie bijgestuurd worden. In de toekomst zullen zorgvragers, op basis van hun zorgbehoeften, een zorgticket krijgen dat ingeruild kan worden voor de gewenste zorg en ondersteuning. De financiering wordt geregeld via een trekkingsrecht, wat betekent dat de middelen om de zorgkosten te financieren ook in dit nieuwe systeem rechtstreeks aan de erkende zorgvoorziening uitgekeerd wordt.

Nieuw inschalingsinstrument: BelRAI

Doordat de financiering via PVF rechtstreeks gekoppeld zal worden aan de zorgnoden is een uniforme inschatting van de zorgzwaarte en noden over zorgsectoren heen noodzakelijk. Daarom steunt PVF op een nieuw inschalingsinstrument, BelRAI. Er zijn heel wat ambities gekoppeld aan het nieuwe instrument. De vraag is maar of BelRAI alle ambities zal kunnen waarmaken.

5 beleidsaanbevelingen

De Vlaamse Ouderenraad formuleert in een nieuw advies 5 concrete aanbevelingen voor het beleid.

1. Volwaardige uitbouw, validering en uitrol BelRAI
   
   Voor er financiering gekoppeld kan worden aan de BelRAI-inschaling moet het instrument uitgebreid in de praktijk getest, gevalideerd en geïmplementeerd zijn.
2. Financiering
   
   De invoering van PVF vraagt om bijkomende en structurele investeringen. Daarnaast moet er wetenschappelijk en maatschappelijk onderbouwing zijn voor de financiering die tegenover zorgnoden geplaatst wordt. Pas dan kan er werkelijk sprake zijn van een correcte zorgzwaartefinanciering. Tenslotte blijven aanvullende financieringssystemen noodzakelijk om acute, niet-planbare zorg te verzekeren en om de financiering van organisatiegebonden kosten te continueren.
3. Flexibel zorgticket
   
   Het zorgticket moet de nodige keuzevrijheid bieden. Zo kan je als oudere kiezen voor die zorg die het best aansluit bij jouw noden en wensen. Aanvullend moet er ook rekening gehouden worden met de context van de oudere met zorgnoden. Denk aan de aan- of afwezigheid van een sterk sociaal netwerk, van mantelzorgers of van een aangepaste woning en woonomgeving. In het licht van de nood aan flexibiliteit stellen we ook de vraag of een gedeeltelijke cashregeling een opportuniteit kan zijn.
4. Flexibel erkenningskader
   
   Het zorgaanbod moet flexibel kunnen inspelen op de noden van ouderen met zorgnoden. Dit vraagt openheid in het zorglandschap. Het rigide erkenningskader en de strikte programmatiecriteria die het aanbod beperken, moeten doelgericht versoepeld worden.
5. Ondersteuning zorggebruikers
   
   Meer eigen regie mag niet gelijk staan aan minder ondersteuning voor oudere zorggebruikers. Er moet professionele omkadering zijn die ouderen en hun mantelzorgers begeleidt bij de aanwending van het zorgticket.

Meer lezen

Het volledige advies kan je hieronder lezen.