Vlaamse Ouderenraad pleit voor sterker kader vrijheidsbeperking

Vlaamse Ouderenraad pleit voor sterker kader vrijheidsbeperking

Vlaamse Ouderenraad pleit voor sterker kader vrijheidsbeperking

Advies 2019/2 over vrijheidsbeperking in de zorg
Fixatie

De afgelopen jaren ontving de Vlaamse Ouderenraad diverse signalen en getuigenissen rond vrijheidsbeperking in de zorg. De verhalen over zorgbehoevende ouderen die gedurende een groot deel van de dag en/of nacht fysiek worden gefixeerd of kalmerende medicatie krijgen, laten telkens een diepe indruk na. Bovendien blijkt uit cijfers van het Vlaams Instituut voor kwaliteit van Zorg dat ondanks vooruitgang, fixatie in heel wat woonzorgcentra nog courant wordt toegepast. In een nieuw advies pleit de Vlaamse Ouderenraad daarom voor een actieplan met zowel structurele beleidsmaatregelen als ondersteuning voor zorgverleners en mantelzorgers die voor complexe situaties staan in de thuiszorg, woonzorgcentra en ziekenhuizen.

Leven in vrijheid, een basisrecht van iedereen

Ondanks alle inspanningen voor goede en warme zorg, moeten heel wat ouderen elke dag opnieuw een stuk van hun vrijheid afgeven. Er bestaan nog heel wat misvattingen rond vrijheidsbeperking. Het wordt nog al te vaak gezien als een oplossing om risico’s te beperken, maar doet in de praktijk vaak meer kwaad dan goed. De belangrijkste aanleiding voor vrijheidsbeperking blijkt een verhoogd valrisico. Maar fixatie heeft vaak net het omgekeerde effect. Door te fixeren gaan spierkracht, mobiliteit en evenwicht achteruit, wat het risico op vallen net vergroot. Ook frustraties, isolement, doorligwonden en incontinentie zijn negatieve gevolgen van fixatie.

De Vlaamse Ouderenraad pleit daarom in zijn advies voor een actieplan met structurele beleidsmaatregelen en oplossingen voor vrijheidsbeperking bij ouderen met zorgnoden. Het advies kwam tot stand na overleg met ouderen(organisaties), mantelzorgers en deskundigen uit verschillende sectoren.

Kernpunten advies Vlaamse Ouderenraad

Zorgverleners komen vaak in een spreidstand te staan door een gebrek aan duidelijke regelgeving en een tekort aan personeel. De Vlaamse Ouderenraad wil structurele maatregelen om fixatie beter te reguleren en de kwaliteit van de ouderenzorg te versterken. Verder is er ook nood aan ondersteuning van zorgverleners en mantelzorgers die in moeilijke situaties staan.

In zijn advies doet de Vlaamse Ouderenraad de volgende aanbevelingen:

  1. Zorg voor een duidelijke wetgeving, juridisch kader en richtlijnen rond vrijheidsbeperking voor alle sectoren, met onderscheid tussen dringende en niet-dringende situaties.
  2. Voorzie bijkomende overheidsmiddelen voor de diensten voor gezinszorg en een correcte zorgzwaartefinanciering in de residentiële ouderenzorg.
  3. Verhoog de personeelsnormen in woonzorgcentra en subsidieer nieuwe functies die aansluiten bij de evoluerende zorgnoden.
  4. Voorzie een permanente en degelijke controle op vrijheidsbeperking in de dagelijkse praktijk door de Zorginspectie, koppel dit aan aantoonbare verbetertrajecten om fixatie te verminderen én bevraag de ervaren levenskwaliteit bij ouderen met zorgnoden.
  5. Maak werk van een referentiekader rond vrijheidsbeperkende maatregelen als leidraad voor de voorzieningen én de Zorginspectie.
  6. Versterk de kennis rond vrijheidsbeperking bij alle zorgverleners en zorg voor een betere verspreiding van goede praktijken.
  7. Integreer het thema vrijheidsbeperking als standaard onderdeel in alle basis- en vervolgopleidingen voor zorgverleners.
  8. Zorg voor een betere ondersteuning van mantelzorgers en betrek hen als volwaardige partners in de thuiszorg, woonzorgcentra en ziekenhuizen
  9. Stimuleer en ondersteun voorzieningen om routines te doorbreken en een cultuuromslag te maken naar persoonsgerichte zorg, een heldere en gedragen visie op vrijheid uit te werken en in te zetten op een beter beweegbeleid.
  10. Zet in op (aan)gepaste woonzorgvormen en begeleiding zoals kleinschalige woonvormen.
  11. Stimuleer samenwerking in de thuiszorg, woonzorgcentra en ziekenhuizen en zet vrijheidsbeperking op de agenda binnen de zorgraden van de eerstelijnszones.

Meer informatie

Lees het volledige advies hier.

Toegevoegd op 13 september 2019