Mijlpaal: Vanaf 1 september psychologische zorg voor iedereen

Terugbetaling van consultaties bij de psycholoog, en dat zonder doktersvoorschrift en ongeacht je hulpvraag. Dat zijn de belangrijkste wijzigingen in de nieuwe overeenkomst rond psychologische zorg tussen het Riziv, de FOD Volksgezondheid en de sector. Eerder al viel de discriminerende leeftijdsgrens van 64 jaar weg. Door de combinatie met deze nieuwe maatregelen, zal in België iedereen kunnen rekenen op toegankelijke geestelijke gezondheidszorg. En dat vanaf 1 september 2021. De Vlaamse Ouderenraad is, na lange verontwaardiging, tevreden dat deze beslissing eindelijk genomen is.

Leeftijdsgrens eerder al aangepakt

In 2018 liet voormalig minister van Volksgezondheid, Maggie De Block, weten dat een bezoek aan de psycholoog onder bepaalde voorwaarden zou terugbetaald worden voor volwassenen tot en met 64 jaar. Er was namelijk een netwerk rond psychologische hulp voor kinderen en jongeren en een netwerk rond hulp voor volwassenen tot 64 jaar, maar geen netwerk voor ouderen.

De Vlaamse Ouderenraad kaartte dit aan als discriminerend voor ouderen. Later dat jaar werd dan ook aangekondigd dat de netwerken tussen zorgverleners in de geestelijke gezondheidszorg voor ouderen op punt gesteld zouden worden.

Tijdens coronacrisis al versnelde uitbreiding naar 65-plussers

Tijdens de coronacrisis werd beslist dat videoconsultaties en fysieke consultaties bij een geconventioneerde klinisch psycholoog of orthopedagoog worden terugbetaald voor 18 tot 65-jarigen. Later in de crisis werd dat alvast uitgebreid naar 65-plussers.

Die terugbetaling werd echter gekoppeld aan een aantal voorwaarden. Om er recht op te hebben, had je een doorverwijzing nodig van je huisarts of van een arbeidsgeneeskundige. Verder gold de terugbetaling enkel voor bepaalde psychische problemen zoals angst, depressie of problematisch alcoholgebruik. Ten slotte kon je niet bij elke psycholoog terecht, enkel zij die mee in het systeem stapten. En dat aantal was beperkt, want deze psychologen leverden volgens de Vlaamse Vereniging voor Klinisch Psychologen daarmee zo'n 20% van hun omzet in.

Mensen die aan die voorwaarden voldeden, hadden per jaar recht op een terugbetaling van maximaal 8 sessies bij een psycholoog. Per consultatie betaalden zij nog 11 euro, of 4 euro als zij recht hadden op een verhoogde tegemoetkoming.

Voorwaarden verdwijnen

Die voorwaarden vallen nu weg. Wel wordt in de overeenkomst onderscheid gemaakt tussen eerstelijnspsychologische zorg en gespecialiseerde psychologische zorg, voor mensen met een onderliggende psychologische aandoening. Als je naar de eerstelijnspsycholoog gaat, krijg je 8 sessie terugbetaald. Ga je naar een gespecialiseerd psycholoog, heb je recht op 20 terugbetaalde sessies.

"We willen psychologische zorg organiseren voor de hele bevolking, dus niet enkel voor mensen met een psychologische aandoening. Het plan is gericht op het voorkomen van psychologische problemen, maar ook op het aanpakken en behandelen van lichte hulpvragen én gespecialiseerde hulpvragen."

Koen Lowet, Vlaamse Vereniging voor Klinisch Psychologen in VRT NWS

Psychologen en huisartsen slaan de handen in elkaar om beter samen te werken en met elkaar te communiceren. En ook belangrijk: een diagnose is niet vereist om de sessies terugbetaald te krijgen.

Meer middelen, meer psychologen

Omdat ook de vergoeding voor klinisch psychologen stijgt naar 75 euro per consultatie, zal het probleem van het beperkt aantal psychologen dat in het systeem stapt, wellicht ook weggewerkt worden. Bovendien komt er een verhoging van het federale budget naar 152 miljoen euro dit jaar, een verviervoudiging van het budget van 2020.

Met die maatregelen hopen de akkoordsluiters dat er meer psychologen beschikbaar zijn en je dus sneller geholpen kan worden. Ze spreken van een week tot maximum een maand.

Bovendien engageren klinisch psychologen zich om een volwaardige partner te zijn binnen de netwerken geestelijke gezondheidszorg. Zelfstandige klinisch psychologen zullen zij aan zij werken met Centra Geestelijke Gezondheidszorg (CGG), Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW), mobiele teams en ziekenhuizen. Het lokaal aanbod zal elkaar daarenboven versterken en er zal ingezet worden op vorming.

Overeenkomst stemt Vlaamse Ouderenraad tevreden

Tijdens bovenstaand proces hamerde de Vlaamse Ouderenraad er steeds op dat iedereen die worstelt met psychische problemen betaalbare hulp moet kunnen krijgen. Ook ouderen en ook mensen met 'lichtere' hulpvragen.

"Het is de taak van de overheid om een breed toegankelijk zorgaanbod te voorzien. En dat in functie van de grootste noden. Niet op basis van de eerder lukrake leeftijdsgrenzen of bepaalde aandoeningen die in één klap tal van mensen discrimineerden. Deze nieuwe overeenkomst komt daar eindelijk aan tegemoet. De psychologische zorg is er nu voor iedereen, ongeacht leeftijd en ongeacht hulpvraag."

Nils Vandenweghe, directeur Vlaamse Ouderenraad

Meer informatie

Lees de overeenkomst op de website van het Riziv.

De Vlaamse Vereniging voor Klinisch Psychologen laat weten tevreden te zijn, maar dat er nog veel zaken ingevuld en opgevolgd moeten worden. De vereniging hoopt in augustus meer in detail te kunnen communiceren. De Vlaamse Ouderenraad volgt dit op de voet.

Meer weten over het psychisch welzijn van ouderen? Surf naar onze campagnewebsite www.kopzorgen.be.