Werken aan geletterdheid: leren uit de lockdown

De Nationale Veiligheidsraad kwam vorige week met een hele reeks versoepelingen, die nadien in geuren en kleuren verklaard en geduid werd in journaals, in kranten en online. Ben jij nog helemaal mee? Gelukkig maar, want velen rond jou zijn dat niet. Omdat ze laaggeletterd zijn, hebben ze veel meer moeite om de stroom aan informatie te verwerken. Waardoor ze uiteindelijk vaak afhaken. Het Strategisch Plan Geletterdheid, Vocvo, Wablieft en het Netwerk Basiseducatie vragen meer aandacht voor laaggeletterdheid en willen lessen trekken uit de lockdown.

Eén op de zeven volwassenen in Vlaanderen is laaggeletterd. Die mensen hebben moeite om alledaagse teksten te lezen en te begrijpen, cijfers zijn voor hen een belangrijk struikelblok, of hun vaardigheden met computers en smartphones zijn erg beperkt of zelfs onbestaande. Eén op de zeven volwassenen in Vlaanderen, dat betekent in absolute aantallen ongeveer 750.000 mensen. Dat wil meteen ook zeggen dat er niet zoiets bestaat als ‘de laaggeletterde’. Het gaat om mensen van heel uiteenlopende leeftijden, met veel verschillende sociale en culturele achtergronden.

Voor elk van die ruim 750.000 laaggeletterde mensen is de stroom aan informatie over het coronavirus onmogelijk te verwerken. Het is te veel en meestal te ingewikkeld. Veel gezinnen nemen dan maar het zekere voor het onzekere. Niet zelden hebben ze in de afgelopen maanden nauwelijks een voet buiten de deur gezet. Digitaal contact houden met anderen is ook geen optie als je niet weet hoe te Skypen, WhatsAppen of Facetimen. En al helemaal niet als je beperkte budget de aanschaf van een laptop of smartphone en een degelijke internetverbinding niet toestaat. Het sociale isolement dat daaruit volgt, heeft uiteraard een grote impact op het welzijn van alle gezinsleden.

Basisvaardigheden bijspijkeren

Gelukkig kunnen ook veel laaggeletterde mensen rekenen op steun en solidariteit. Velen van hen volgen lessen Nederlands, rekenen of ICT in een Centrum voor Basiseducatie of een Centrum voor Volwassenenonderwijs, waar ze hard werken om hun basisvaardigheden bij te spijkeren. Die centra zijn intussen net als andere scholen beperkt weer open, maar net als in die ‘gewone’ scholen werkten ook daar lesgevers zich de afgelopen maanden uit de naad om hun cursisten op alle mogelijke manieren te bereiken. Via computers als het kon, via telefoon, via brievenpost en zelfs met deurbezoeken als het moest. Ze deden dat met hart en ziel, en met handen en voeten.

Veel lesgevers zijn voor hun cursisten vaak het belangrijkste of zelfs enige doorgeefluik van informatie. Van bij het begin van deze crisis hebben de Centra voor Basiseducatie en Wablieft, het centrum voor duidelijke taal, de handen in elkaar geslagen. Ze vertalen de maatregelen van de overheid op maat van laaggeletterden: in eenvoudig Nederlands, met filmpjes en foto's. Ze verspreiden dit materiaal gratis via de website van Wablieft. Dat werkt. En het maakt school, want zo doet bijvoorbeeld ook de nieuwsdienst van de VRT al een beroep op deze expertise om nieuws over corona in eenvoudig Nederlands te brengen. Dat maakt die overvloed aan informatie een heel stuk behapbaarder voor laaggeletterde mensen.

Wat na corona?

De overheid, bedrijven, organisaties en verenigingen, iedereen kan een steentje bijdragen. Meer investeren en structurele aandacht voor de problemen door laaggeletterdheid zijn hard nodig: door budgetten voor leermiddelen op te trekken, door een laagdrempelig leeraanbod te stimuleren, door meer digipunten te openen, door gratis internet te bezorgen aan wie het nodig heeft. Of gewoon door eenvoudiger te communiceren.

 750.000 mensen in Vlaanderen zullen er wel bij varen. En alle anderen ook.

 Lees hier het volledige artikel van het Strategisch Plan Geletterdheid, Vocvo, Wablieft en het Netwerk Basiseducatie.