België is een van de landen waar eenzaamheidsgevoelens bij oudere alleenstaanden sinds de coronapandemie het meest zijn toegenomen. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek van de Universiteit Gent, Universiteit Antwerpen en Erasmusuniversiteit Amsterdam. Het onderzoek kreeg deze week heel wat media-aandacht en ook de Vlaamse Ouderenraad reageerde op VRT NWS.
Andere West-Europese landen scoren beter
Vooral Zuid-Europese landen als Griekenland (stijging van 45,4%), Italië (36,2%) en Malta (31,8%) scoren slecht. En België volgt met een stijging van 30% bij oudere alleenstaanden. Daarmee is ons land het slechtst scorende West-Europese land. In Nederland geeft meer dan 1 op 4 oudere alleenstaanden aan zich eenzaam te voelen. In Luxemburg, Frankrijk en Duitsland is dat het geval voor ongeveer 1 op 5 van de alleenstaande ouderen.
Huwelijksgeschiedenis speelt een rol
Eerder onderzoek toonde al aan dat de coronapandemie vooral het risico op eenzaamheid heeft vergroot onder alleenstaande oudere volwassenen. Zij voelden zich meer geïsoleerd dan leeftijdsgenoten die samenwoonden met een partner of andere leden van het huishouden.
Het nieuwe onderzoek focust zich op de rol van de huwelijksgeschiedenis bij het effect van de coronacrisis op eenzaamheidsgevoelens. Het leven dat iemand leidde voor die persoon alleenstaand werd heeft een impact. Maar ook hoelang iemand al alleenstaand is, heeft effect op eenzaamheidsgevoelens. Zo liepen kortstondige weduwnaars (24,6%) bijvoorbeeld een groter risico om te worstelen met eenzaamheid dan hun leeftijdsgenoten die al langer weduwnaar waren (13,9%).
Vlaamse Ouderenraad schrikt niet van deze cijfers
De hoge cijfers waren geen verrassing voor de Vlaamse Ouderenraad. Wij zien al langer enkele belangrijke maatschappelijke factoren en beleidskeuzes die eenzaamheidsgevoelens in de hand kunnen werken. Die duidden we in een artikel op VRT NWS. Enkele van onze verklaringen:
“Als Vlaanderen het mes zet in de bussen van De Lijn, als bankautomaten en fysieke winkels verdwijnen, als thuiszorg het met minder middelen moet doen, dan moeten we niet verbaasd zijn dat sommige mensen alleen achterblijven."
Nils Vandenweghe, directeur van de Vlaamse Ouderenraad
“Daarnaast heeft de pandemie een aantal maatschappelijke veranderingen enorm versneld. Op het vlak van digitalisering, op het vlak van digitale dienstverlening, op het vlak van dingen in de buurt die vervangen worden. Zeker op oudere leeftijd, als je minder mobiel wordt, is die nabije omgeving erg belangrijk. Daarenboven heeft het verenigingsleven zich nauwelijks kunnen herstellen.”
In het artikel duiden we tot slot ook nog op het verschil tussen een gesprek over koetjes en kalfjes, en een echt gesprek. Veel projecten over eenzaamheid focussen alleen op dat eerste. De focus ligt op het sociale van eenzaamheid, maar eenzaamheid kan ook emotioneel en zelfs existentieel zijn. En ouderen hebben het gevoel dat er niet echt naar hen geluisterd wordt.
Meer weten?
De Vlaamse Ouderenraad bracht eerder al een advies uit over eenzaamheid bij ouderen. Daarin schuiven we ook 7 concrete acties naar voren. Je kan ze hier raadplegen.
