De coronacrisis dwingt ons om op verschillende terreinen na te denken over een exit strategie. Ook op economisch vlak, want deze coronacrisis zal ons duur komen te staan. Letterlijk. Een voorstel dat in het oog springt, gelanceerd door gedragseconoom Jan-Emmanuel De Neve, is een coronataks die oudere generaties zouden moeten betalen. De Vlaamse Ouderenraad hekelt het voorstel.
Een opmerkelijk voorstel
Terwijl veel van zijn collega’s zich nog volop het hoofd breken over wat uiteindelijk de economische impact van de corona-crisis zal zijn, trapte gedragseconoom Jan-Emmanuel De Neve gisteren alvast het debat op gang over wie dat allemaal gaat betalen. Niet schuw voor enige controverse lanceert hij het voorstel van een ‘coronataks’: een belasting die oudere mensen betalen, uit dank voor de inspanningen van de jongere generaties.
Een belasting die we laten betalen door de mensen wiens leven we hebben gered, het is op z’n minst een opmerkelijk idee. Eerst en vooral omdat niet alleen ouderen kwetsbaar zijn voor het virus. Ook jongere mensen met een chronische ziekte hebben we met de maatregelen extra beschermd. Willen we hen dan ook extra belasten, als welwillend gebaar voor de opoffering die gezonde mensen voor hen doen? Allicht niet.
Dan zijn er ook nog alle gepensioneerde artsen en verpleegkundigen die met gevaar voor eigen leven als vrijwilliger naar de werkvloer terugkeerden om de noden te helpen opvangen. Die moeten we misschien toch een vrijstelling geven. En wat met de duizenden ouderen die de voorbije maanden iemand dierbaar zijn verloren? Geven we hen ook een ‘korting’ op deze ‘bedanking’?
Het mag duidelijk zijn dat het voorstel weinig voeling heeft met wie echt geleden heeft, of zich voluit gesmeten heeft, doorheen deze crisis. Met een belasting op wie ‘gered’ is, kiezen we ook resoluut voor een model dat maatschappelijke kosten afwentelt op wie kwetsbaar is. Zonder naar draagkracht te kijken. Dat staat haaks op alle solidariteit en sociale zekerheid die we als samenleving hebben opgebouwd.
Een klap in het gezicht
Het onbezonnen ballonnetje dat de gedragseconoom oplaat, komt bij veel mensen hard aan. Dat merken we nu al aan alle reacties van ouderen die we binnenkrijgen. Het is ook het zoveelste pijnlijke miskleun in de rij. Eerst kregen ouderen te horen dat ze misschien niet meer zouden kunnen rekenen op intensieve zorgen, en ‘opgeofferd’ zou worden voor wie jonger is. Dan kwam de uitspraak dat ze minstens tot het einde van het jaar in hun kot zouden moeten blijven. Nu komt daar de piste van een financiële afstraffing bij. De impact van die constante stroom aan bedreigende berichten op het mentaal welzijn laat zich makkelijk raden. En dat bovenop de stress, angst en verlies die deze pandemie al met zich meebracht.
Wat telt?
Frappant is ook dat de dankbaarheid van ouderen voor de econoom pas van tel is wanneer ze financieel uitgedrukt kan worden. Wanneer ze cash op de rekening verschijnt. Daarmee schrijft hij de waarde van alle immateriële hulp en steun van wie ouder is aan wie jonger is schijnbaar af als irrelevant.
Nochtans is 1 op 4 vrijwilligers in Vlaanderen ouder dan 60 jaar. Hun inzet is van onschatbare waarde. Dankzij deze vrijwilligers kunnen verenigingen en sportclubs jongeren binnenkort weer een uitlaatklep bieden. En wie staat, van zodra het kan, weer klaar om de kleinkinderen op te vangen wanneer de combinatie werk en gezin jonge koppels boven het hoofd stijgt? Juist, de grootouders. Om nog maar te zwijgen over de vele ouderen die een rol opnemen als mantelzorger. Kunnen we de economische waarde van al dat sociale engagement alvast fiscaal in mindering brengen van de taks?
Samen werken aan duurzame oplossingen
Het mag duidelijk zijn, ouderen dragen bij aan onze samenleving. En willen dat ook in de toekomst blijven doen. Die samenleving zal na de coronacrisis heropgebouwd moeten worden. Met veel geëngageerde handen. En inderdaad, ook met financiële middelen.
Die uitdaging moeten we samen in dialoog bekijken. Tot duurzame oplossingen komen zal inspanningen vragen, over generaties en sectoren heen. Daar zijn ook ouderen zich van bewust. Maar wat niemand vooruithelpt, is vervallen in een rondje vingerwijzen en zwartepieten. Het is extra pijnlijk wanneer dat gebeurt op de kap van een groep mensen wiens stem in heel dit coronaverhaal al veel te weinig is gehoord.
De weg vooruit
Over één punt zijn we het eens: in zijn boodschap spreekt De Neve over de ongelooflijke inspanningen en stroom aan solidariteit. Die is ongezien. Duizenden mensen steken op dit moment de handen uit de mouwen om toch maar iets te kunnen betekenen voor hun omgeving, waaronder heel veel ouderen. En hun dankbaarheid is enorm. Laat ons die solidariteit vasthouden en koesteren. Samen kunnen we de samenleving die ouderen de voorbije generaties opbouwden, terug in ere herstellen.