Nu verschillende gemeenten hun participatiebeleid evalueren en bijsturen, is er sprake van ongerustheid op het terrein: zal de stem van ouderen nog structureel verankerd zijn in de nieuwe participatiekanalen? Met het advies ‘Naar een sterker kader voor lokale ouderenbeleidsparticipatie’ geeft de Vlaamse Ouderenraad weerklank aan die bezorgdheden.

Lokaal participatiebeleid in beweging

Inspraak en participatie zijn belangrijke hefbomen tot een kwaliteitsvol, onderbouwd en gedragen beleid. Ook op lokaal niveau. Voor heel wat ouderen is het belangrijk om via deze weg gehoord te blijven worden, betrokken te zijn, en mee een rol op te kunnen nemen in het verder uitbouwen van onze samenleving.

Sinds de aanvang van de nieuwe lokale legislatuur in het najaar van 2018, is er lokaal veel in beweging. Lokale besturen hebben nu de opdracht om een lokaal participatiereglement op te maken. In dat reglement moet het lokaal bestuur beschrijven hoe burgers kunnen participeren aan het lokaal beleid en welke regels en afspraken hierbij gelden. De opdracht om dit reglement op te stellen, zet heel wat lokale besturen aan om hun participatiebeleid ingrijpend te herdenken.

Bezorgde signalen

Of dit gebeurt vanuit een sterk onderbouwde participatievisie, onder meer met oog op de participatie van kwetsbare groepen? Dat is de vraag. De ervaringen zijn uiteenlopend. In sommige gemeenten leeft er een dynamiek die tot nieuwe inspraakorganen en innovatie binnen bestaande inspraakkanalen leidt. In andere gemeenten verloopt dit besluitvormingsproces echter niet participatief. Of worden goed functionerende ouderenraden ontbonden of geïntegreerd in nieuwe structuren waarin ouderen de sterke van hun participatie zien afnemen.

Tekenend hiervoor zijn enkele cijfers uit onze recente barometerbevraging. Slechts 1 op 3 ouderenraden werd betrokken bij de opmaak van het participatiereglement in hun gemeente. En 1 op 4 ouderenraden werd zelfs niet betrokken bij de opmaak van de meerjarenplanning van de gemeente.

2 acties om de inspraak van ouderen op lokaal niveau te versterken

Om de inspraak van ouderen op lokaal niveau te versterken, vraagt de Vlaamse Ouderenraad om 2 acties te voorzien in het aankomende Vlaams ouderenbeleidsplan.

Ten eerste is er nood aan een evaluatie van de wijze waarop lokale besturen een lokaal inclusief ouderenbeleid realiseren en daarin de participatie van ouderen waarborgen. De mogelijkheid hiertoe is al ingeschreven in de wetgeving: in het decreet op het inclusief ouderenbeleid werd deze evaluatie al voorzien. Maar er werd nog geen gevolg aan gegeven.

Ten tweede kunnen op basis van die evaluatie richtinggevende kwaliteitscriteria voor doelgroepenparticipatie decretaal vastgelegd worden. In ons advies lijst de Vlaamse Ouderenraad alvast 12 criteria op waaraan de participatievormen in een sterk doelgroepgericht participatiebeleid getoetst kunnen worden.

Meer informatie

Download hieronder het volledige advies.