Sinds 18 maart is het centraal inschrijvingsregister (CIR) voor sociale woningen actief. Dat is een digitaal platform waarop kandidaat-huurders voor een sociale woning hun bestaande aanvraag online moeten bevestigen. Wie dat niet tijdig doet, wordt onherroepelijk van de wachtlijst geschrapt. Die verplichte digitale handeling zorgt voor ongerustheid, want ze sluit mensen uit die onvoldoende of niet digitaal vaardig zijn. De Vlaamse Ouderenraad reageert.

Uitnodiging per brief 

Kandidaat-huurders van een sociale woning die vandaag al op een wachtlijst zijn opgenomen, ontvangen eerstdaags via de post een brief van hun woonmaatschappij. Daarin worden ze uitgenodigd om binnen de 30 dagen online te bevestigen dat ze nog altijd kandidaat zijn om een sociale huurwoning te verkrijgen. Na een herinneringsbrief volgt nog een periode van 15 dagen. Wie dan nog geen actie heeft ondernomen, wordt van de wachtlijst geschrapt.  

Als deze brief de kandidaat-huurder niet bereikt, om welke reden dan ook, heeft dit dus grote gevolgen. Mensen die bijvoorbeeld onvoldoende geletterd zijn om deze brief te begrijpen, mensen die in het ziekenhuis of kortverblijf verblijven en de post pas laat te zien krijgen of mensen die niet tijdig een afspraak te pakken krijgen bij een woonmaatschappij die hen kan ondersteunen, dreigen hun plek op de wachtlijst zomaar te verliezen. 

Kandidaat-huurders moeten online bevestigen 

Inloggen op het platform van het centraal inschrijvingsregister (CIR) doen kandidaat-huurders via de itsme-app of met hun elektronische identiteitskaart, pincode en een kaartlezer. Eens aangemeld, kunnen kandidaat-huurders hun dossier nakijken en bevestigen. De overheid verwacht dus een bepaalde mate van digitale geletterdheid van de kandidaat-huurders. 

Digitale vaardigheden van ouderen  

Het aantal ouderen op de wachtlijst voor een sociale woning is hoog. In 2022 waren 47.427 mensen op de wachtlijst 55-plus. Dat is 27% van alle kandidaat-huurders. Bijna 1 op 5 van alle personen op de wachtlijst, in totaal 33.105 personen, was 60 jaar of ouder. De Vlaamse Ouderenraad is erg bezorgd dat ook ouderen met beperkte of zonder digitale vaardigheden de dupe van deze beleidskeuze zullen worden.  

Om te vermijden dat de digitalisering nieuwe mechanismen van sociale uitsluiting creëert of bestaande sociale ongelijkheden versterkt, moeten beleidsmakers aandacht blijven hebben voor de noden en verwachtingen van mensen die digitaal niet of minder actief (kunnen) zijn. 

Vlaamse Ouderenraad vraagt overheid flexibiliteit en geen 100% digitalisering  

Het al dan niet beschikken over digitale apparaten en toepassingen en over de vaardigheden om die te benutten, mag er niet toe leiden dat mensen wel of niet als kandidaat-huurder geaccepteerd worden. Laat staan dat dit leidt tot een definitieve schrapping op de wachtlijst.  

De Vlaamse Ouderenraad vraagt de betrokken beleidsmakers daarom om de definitieve schrapping na anderhalve maand te heroverwegen. En we vragen dat er niet uitsluitend via digitale kanalen wordt gewerkt. De komende maanden, en langer dan anderhalve maand, moeten er voldoende contactmomenten bij lokale woonmaatschappijen worden voorzien. Zo kunnen mensen die niet over de nodige digitale apparaten of toepassingen beschikken en/of onvoldoende digitaal vaardig zijn, hulp krijgen om te bevestigen dat ze nog steeds kandidaat zijn voor een sociale huurwoning.