Tussen 3 december en 11 december 2020 namen bijna 30 000 personen deel aan de 5e COVID-19 Gezondheidsenquête. We lichten enkele belangrijke bevindingen uit het rapport toe en hebben in het bijzonder aandacht voor de vaststellingen bij ouderen.
Ouderen volgen de maatregelen nauwgezet op
In vergelijking met de vorige enquêtes geven opnieuw meer mensen aan dat ze zich voldoende geïnformeerd voelen over de voorzorgsmaatregelen. Waar dat in september slechts 58% van de bevolking was, geeft nu 83% aan dat ze voldoende op de hoogte zijn van de huidige maatregelen.
Toch leeft niet iedereen de maatregelen even nauwgezet na. Zo houdt 28% van de bevolking niet altijd voldoende afstand en beperkt 37% zijn nauw contact niet tot 1 persoon. De naleving van de maatregelen is gerelateerd aan de leeftijd: 14% van de 65-plussers geeft aan de afstandsregels niet strikt te respecteren, tegenover 55% van de 18 tot 24-jarigen.
Ouderen minder getest
28% van de bevolking geeft aan een arts geraadpleegd te hebben in het kader van COVID-19 sinds het begin van de crisis. In lijn met de vorige bevragingen raadpleegden 65-plussers minder vaak (15%) een arts dan personen uit andere leeftijdsgroepen.
Inmiddels is meer dan 1 op 3 deelnemers getest op het coronavirus sinds het begin van de crisis. Ook hier ligt het percentage lager bij de 65-plussers (24%).
Verminderde toegang tot thuishulp
Tijdens de strenge lockdown in het voorjaar werd heel wat zorg uitgesteld. Afhankelijk van het type zorgverlening varieerde het aantal personen dat aangaf dat een afspraak uitgesteld of afgezegd was tussen 25 en 90%. Tijdens de zogenaamde ‘lockdown light’ in december werd er minder zorg uitgesteld. Afhankelijk van het type zorgverlening schommelt het percentage tussen de 4 en 30%. Maar de meerderheid van de bevolking geeft aan dat de zorgverlening doorging zoals gepland.
Wat de toegang tot thuishulp betreft, is de impact van de lockdown in december minder groot dan die in het voorjaar. Toch geeft nog 4 op de 10 personen aan dat familiehulp of ouderenzorg en hulp van familie, buren en vrienden gestopt of verminderd is in de laatste weken.
Driekwart van de ouderen wil zich laten vaccineren
59,5% van de bevolking geeft aan dat ze zich zullen vaccineren tegen het coronavirus wanneer het vaccin beschikbaar is. Dat is een stijging van bijna 10% in vergelijking met de vorige enquête (september ’20). 26% van de bevolking is nog niet zeker of het een vaccin wil en 15% geeft aan zich niet te willen laten vaccineren.
Het zijn voornamelijk de personen die twijfelden, die nu toch kiezen voor vaccinatie. De groep die zich niet wil laten vaccineren, blijft even groot. In vergelijking met september, geven er in elke leeftijdsgroep meer personen aan dat ze zich zullen laten vaccineren. De 65-plussers staan het meest te springen, bijna driekwart van hen wil zich laten vaccineren.
Mensen geven vooral aan dat ze zich willen vaccineren omdat ze hopen dat het leven zo terug normaal zal worden, maar ook omdat ze hun familie willen beschermen en willen voorkomen dat ze ernstig ziek worden door het coronavirus. Mensen die twijfelen om zich te laten vaccineren, stellen zich vragen bij de langetermijneffecten van het vaccin en zijn onzeker of het vaccin wel echt werkt. De mensen die zich niet laten vaccineren ten slotte, maken zich vooral zorgen over de mogelijke neveneffecten van het vaccin.
Wat de vaccinatiestrategie betreft, werd in de enquête de vraag gesteld aan welke groepen voorrang gegeven zou moeten worden bij het vaccineren. 90% van de bevolking geeft aan dat de vaccinatie van gezondheidsmedewerkers hoge prioriteit moet krijgen. Ook 65-plussers en mensen met onderliggende aandoeningen die extra kwetsbaar zijn voor het virus worden als prioritair beschouwd.
Meer dan de helft van de ouderen is ontevreden over sociale contacten
De ontevredenheid over de sociale contacten stijgt. Hoewel 65-plussers het minst vaak aangeven hierover ontevreden te zijn, geeft toch meer dan de helft (54%) aan ontevreden te zijn. In vergelijking met september is dit een stijging van zo’n 20%.
Ook het aantal personen dat zich zwak sociaal ondersteund voelt stijgt. Dat is opvallend, want deze indicator bleef tot op heden ongeveer constant.
Levenstevredenheid bij ouderen blijft hoog
Gevreesd werd dat het winterseizoen en de verlening van de coronamaatregelen zouden leiden tot een nieuwe golf van geestelijke gezondheidsproblemen. De prevalentie is inderdaad toegenomen. Het percentage van de bevolking dat lijdt aan een depressieve stoornis is zelfs hoger dan tijdens de eerste coronagolf in het voorjaar.
Op het vlak van levenstevredenheid scoren 65-plussers beter dan jongere leeftijdsgroepen. De toename van de ontevredenheid bij ouderen is bovendien minder dan bij jongere leeftijdsgroepen. De onderzoekers concluderen dan ook dat de crisis meer invloed heeft op de levenstevredenheid van jongere dan oudere personen.
Meer lezen?
Het volledige rapport, met alle onderzoeksresultaten, vind je op de website van Sciensano.
