Ook de eerste lijn speelt tijdens de pandemie een belangrijke rol. Maar zij zijn veel minder te zien in de media. Dit rapport van de Koning Boudewijnstichting toont aan welke stappen er vooruit werden gezet in de eerste lijn, vooral op digitaal en samenwerkend vlak.

Eerste lijn?

De eerste lijn of eerstelijnszorg is de brede noemer die we gebruiken voor zorg in de buurt die rechtstreeks toegankelijk is. Onder die noemer vinden we een brede waaier aan zorgverleners terug: huisartsen, thuisverpleegkundigen, vroedvrouwen, ergo- en kinesitherapeuten, podologen, eerstelijnspsychologen, diëtisten, apothekers, tandartsen, ...

Extra middelen tijdens de eerste coronagolf

Het Fonds Dr. Daniël De Coninck, beheerd door de KBS, stelde middelen ter beschikking van de eerste lijn. Daarmee werd de veerkracht van de eerstelijnszorg versterkt tijdens de eerste golf. De projecten die met de middelen werden gerealiseerd, tonen aan in welke richting de eerste lijn wil evolueren.

In eerste instantie werd er gezocht naar beschermingsmateriaal. Dat gebeurde vaak in samenwerking. Geen van de eerstelijners had immers afzonderlijk genoeg slagkracht om snel grote hoeveelheden beschermingsmateriaal te kopen. Dus het kwam aan op samenwerking. Die ging alle richtingen uit. Soms trokken beroepsgroeperingen de kar, soms lokale overheden of lokale samenwerkingsverbanden. In Vlaanderen waren het vaak de nieuwe eerstelijnszones die de motor vormden. Heel vaak groeiden daarnaast vrijwilligersinitiatieven die mondmaskers vervaardigden voor de eerste en de nulde lijn.

Er waren ook een aantal nieuwe, superdringende noden die groeiden. De lockdown kluisterde bijvoorbeeld een aantal kwetsbare burgers vast aan huis. Heel snel rezen initiatieven en netwerken uit de grond om hen eten te bezorgen, boodschappen te doen en de eenzaamheid te bestrijden. OCMW’s, thuiszorgdiensten, vrijwilligersnetwerken en prille buurtzorgnetwerken vormden daar de spil.

Belangrijkste lessen

Uit de initiatieven blijkt dat samenwerking de regel aan het worden is. Daarnaast leert het rapport dat:

• De digitalisering doorgebroken is in het werk met patiënten en cliënten, en de interne digitalisering heeft op zijn beurt ook een extra boost gegeven aan de onderlinge samenwerking.
• Dit alles doet de eerste lijn meer evolueren in de richting van Integrated Community Care.
• De eerste lijn is ook veel vooruitziender geworden. Hij legt stocks aan en heeft geleerd rekening te houden met onverwachte crisissen.

Meer lezen?

Het volledige rapport vind je terug op de website van de Koning Boudewijnstichting