De Socialistische Mutualiteiten analyseerden het medicatiegebruik tijdens het laatste levensjaar van hun leden ouder dan 75 jaar. Het rapport start met een opvallende vaststelling: hoewel slechts 8% van hun leden 75-plussers zijn, wordt wel een kwart van alle geneesmiddelen aan hen afgeleverd. Hieronder lichten we enkele cijfers uit.

Maand voor overlijden

Het medicatiegebruik bij 75-plussers is tussen 2011 en 2019 toegenomen. In de maand voor het overlijden gebruikt 2 op 3 ondervraagden 10 of meer verschillende geneesmiddelen. Als we pijnstillers buiten beschouwing laten, gaat het nog steeds om meer dan 6 op 10 leden. En wellicht is dat nog een onderschatting, aangezien de meeste niet-vergoedbare medicijnen niet opgenomen zijn in de databank die gebruikt werd bij het onderzoek.

Hoe ouder je wordt, hoe minder medicatie je neemt in je laatste levensmaand. Bij personen tussen de 75 en 79 jaar werden tijdens de laatste levensmaand gemiddeld 16,6 geneesmiddelen afgeleverd. Bij de 95-plussers gaat het gemiddeld om 9,4 geneesmiddelen. Bij bewoners van woonzorgcentra en palliatieve patiënten blijkt het gemiddeld medicatiegebruik lager te liggen.

Ongepaste medicatie

Sommige medicatie wordt als ongepast beschouwd tijdens de laatste levensfase. De nadruk moet liggen op comfort en levenskwaliteit, en minder op curatieve of levensverlengende behandelingen. Bijna de helft (48%) van de 75-plussers krijgt ongepaste medicatie in de laatste 3 maanden voor het overlijden. Bij sommige bevraagden gaat het om een voortzetting van medicatie die ze al langer krijgen, maar bij meer dan 1 op 4 wordt de medicatie nog opgestart tijdens de laatste levensmaanden.

Vooral bij de jongere leeftijdsgroepen ligt het ongepast medicatiegebruik hoog. Zo wordt ongepaste medicatie voortgezet bij 40,8% van de 75 tot 79-jarigen, terwijl het bij de 95-plussers om 14,1% gaat. Ook de opstart van ongepaste medicatie ligt lager. Bij de 75 tot 79-jarigen gaat het om 37,4%, terwijl het bij de 95-plussers om 13% gaat.

Als we enkel ouderen met een palliatief statuut bekijken, daalt het aantal patiënten dat ongepaste medicatie kreeg. 34,4% van de 75-plussers met palliatief statuut, kreeg in de laatste 3 maanden voor het overlijden ongepaste medicatie. Ook ouderen die in een woonzorgcentrum wonen krijgen minder ongepaste medicatie.

Aanbevelingen

De Socialistische Mutualiteiten eindigen het rapport met enkele aanbevelingen. Ze wijzen onder meer op het belang van een zinvol voorschrijfgedrag door artsen, de potentiële rol van de apotheker en de nood om op tijd te denken aan vroegtijdige zorgplanning en het opstarten van palliatieve zorg.

Meer lezen

Benieuwd naar alle cijfers en bevindingen? Het volledige onderzoeksrapport vind je terug op de website van de Socialistische Mutualiteiten.