Om steden aantrekkelijk en aangenaam te houden voor de inwoners, moeten ze inclusief, veilig en duurzaam zijn. Dit is een belangrijke uitdaging die vorm kreeg in een van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. De 15-minutenstad geeft een mooie invulling aan die doelstelling. Maar wat houdt dit nu precies in en is dit makkelijk te realiseren?

In een 15-minutenstad kunnen inwoners op een afstand van 15 minuten wandelen of fietsen alle faciliteiten vinden die essentieel zijn in hun leven.  Nabijheid is dus het uitgangspunt van dit ideaal, dat op drie pijlers steunt: dichtheid, waardoor afstanden niet te groot worden; een diversiteit aan functies, zodat alle noodzakelijke voorzieningen aanwezig zijn en een goed ontworpen design qua openbare ruimte, zodat die toegankelijk is voor voetgangers en fietsers.

Dichtheid

Een hoge bevolkingsdichtheid hoeft niet noodzakelijk of alleen door hoogbouw gerealiseerd te worden. Dit kan ook op een kwalitatieve manier, met voldoende ruimte en aandacht voor groen en andere voorzieningen. Een hogere bebouwingsdichtheid zorgt voor meer nabijheid en dat resulteert in meer verplaatsingen te voet en met de fiets. Daarnaast is het een voorwaarde voor efficiënt openbaar vervoer. Hoe hoger de dichtheid van een stad, hoe lager het autogebruik en vaak ook het autobezit.

Diversiteit

Het is belangrijk dat mensen alle voorzieningen vinden waar ze een essentieel aspect van hun tijdsbesteding invullen: scholen, kantoren, winkels, gezondheidszorg, sport, cultuur en ontspanning, … Monofunctionele kantoorwijken, slaapsteden of winkelcentra beantwoorden dus niet aan dit criterium.

Design

Het ontwerp en de inrichting van de publieke ruimte hebben een sterke invloed op de bereikbaarheid. Wanneer er een goede infrastructuur beschikbaar is, zoals aangename trajecten voor voetgangers of veilige fietspaden voor fietsers, wordt ze ook vaker gebruikt. Straten waar er minder autoverkeer is, laten meer sociale interacties toe en verhogen de leefkwaliteit.

Bedreigingen

Heel wat maatschappelijke evoluties maken de transitie naar een 15-minutenstad mogelijk, maar kunnen ook een bedreiging vormen. Zo zorgt de toenemende aantrekkingskracht van de stad voor sterke prijsstijgingen op de stedelijke woningmarkt, zowel voor huurders als voor kopers en voor een schaarste aan woningen.

Verkeersdruk

Geconfronteerd met een toenemende verkeersdruk voeren steeds meer steden maatregelen in, zoals verkeerscirculatieplannen. Wanneer de stad in lobben wordt opgedeeld, is het belangrijk, maar niet vanzelfsprekend dat alle noodzakelijke faciliteiten beschikbaar blijven in elk deel van de stad.

Minder (toegankelijke) voorzieningen

Nu zien we dat heel veel publieke voorzieningen zoals (wijk)bibliotheken en bank- of postkantoren verdwijnen. Andere voorzieningen zoals sportzalen, ziekenhuizen en scholen verhuizen onder de druk op de ruimte en door de hogere opbrengst van woonvoorzieningen naar de rand van de stad. Daardoor vermindert de toegankelijkheid van al deze voorzieningen voor de stadsbewoners, in het bijzonder voor bepaalde doelgroepen zoals kinderen, ouderen en mensen met een beperkte mobiliteit.

Meer informatie

Wil je meer weten over de 15-minutenstad? Neem eens een kijkje op de website van Netwerk Duurzame Mobiliteit.