#1: Verbeter de detectie van kwetsbare situaties

Een goede detectie van eenzaamheid is het startpunt van elk sterk eenzaamheidsbeleid. Door kwetsbare situaties in kaart te brengen, mensen te leren hoe ze er aandacht aan kunnen besteden en op een gepaste manier kunnen reageren, kan chronische vereenzaming aangepakt en idealiter voorkomen worden.  

"Acties die tot nog toe opgezet zijn, zijn eigenlijk toch wat nattevingerwerk. We gaan uit van signalen die we opvangen, maar eigenlijk hebben we meer data nodig om de noden echt goed te kennen. Zo kunnen we analyseren op welke doelgroepen en noden we moeten focussen bij het uitwerken van nieuwe acties. Je kan veel initiatieven opzetten, maar als de nood er niet is, gaat het nooit van de grond komen." - Deborah, getuige

#2: Maak eenzaamheidsgevoelens bespreekbaar en zoek samen naar antwoorden

Momenten van eenzaamheid zijn normaal en kunnen in elke levensfase voorkomen. Dat besef is essentieel in het bespreekbaar maken van eenzaamheid. Tegelijk zijn de antwoorden op die eenzaamheid voor iedereen anders. Zoeken naar oplossingen begint bij luisteren, niet met oplossingen uitdenken van bovenaf. 

"Eenzaamheid maakt integraal deel uit van mijn leven. Wat mij helpt is die eenzaamheid te durven aanzien, het pijnlijke of het gemis van dat moment niet vermijden. Het zou mij ook helpen indien ik er met andere mensen kon over spreken, maar in mijn aanvoelen rust daar een zeker taboe op. Als je je eenzaam voelt, is er misschien wel iets mis met jou." - Geneviève, getuige

"Eenzaamheid is een vraag naar wederkerige warmte, tussen alle generaties. Vanuit de oudere kan het de warmte van de glimlach zijn, bij het kijken naar een spelend kind." - Koen, getuige

#3: Screen de impact van beleidsbeslissingen op wie kwetsbaar is

Het creëren van participatiekansen en het structureel wegwerken van participatiedrempels en oorzaken van kwetsbaarheid, is noodzakelijk om tot een inclusieve en zorgzame samenleving te komen. En dat over beleidsdomeinen en –niveaus heen. De Vlaamse Regering moet hier permanent aandacht voor hebben in haar beleidsbeslissingen. 

#4: Betrek ouderenorganisaties in de strijd tegen eenzaamheid

De rol van alle krachten in de buurt, burgers én organisaties, moet worden gezien, erkend en gewaardeerd. Ouderenorganisaties zijn in dat opzicht een relevante partner. Ze dragen bij tot een sterker sociaal weefsel in de buurt en nemen waar nodig een signaalfunctie op ten aanzien van de lokale of bovenlokale overheid.  

#5: Stel een buurtzorgcoördinator aan

Er is nood aan iemand die instaat voor de organisatie van de proactieve detectie van mensen in een kwetsbare situatie. Tegelijk zet dit schakelfiguur structurele samenwerkingsverbanden op tussen de formele en informele actoren binnen de zorgzame buurt.  

"Je hebt nood aan iemand die dit allemaal coördineert en er de ruimte en middelen voor krijgt om hier fulltime mee bezig te zijn. Die persoon moet constructief en verbindend kunnen omspringen met organisaties met een eigen reeds bestaande werking, dat vergt veel communicatie en een doordachte aanpak." - An, getuige

#6: Werk een kader uit rond existentiële eenzaamheid

In het huidige doelstellingenkader schenkt de Vlaamse Regering geen aandacht aan existentiële eenzaamheid. Nochtans vergt het een eigen benadering. 

Zo kan de verhuis naar een woonzorgcentrum een grote impact hebben, niet enkel sociaal en emotioneel, maar vaak werpen zich ook existentiële levensvragen op bij bewoners. Het is daarom van cruciaal belang dat elke bewoner in een residentiële zorgsetting als individu écht centraal staat en dat zijn leven maximaal kan blijven vertrekken vanuit de eigen wensen, relaties en doelen.  

#7: Veranker sterke lokale initiatieven

Via het aanreiken van goede praktijken, onderbouwde inzichten en concrete tools kan een Vlaams eenzaamheidsplan helpen om waardevolle initiatieven uit te bouwen in de strijd tegen eenzaamheid. Heb daarbij aandacht voor de brede diversiteit aan vormen van eenzaamheid.   

"Elk dorp of elke buurt moet beschikken over een gemeenschapsruimte, hoe bescheiden ook, waar mensen geregeld mekaar kunnen ontmoeten voor een babbel, een tas koffie of een kommetje soep met boterham in combinatie met wat ontspanning en nuttige informatie. Een actieve buurtwerking moet ervoor zorgen dat iedereen de kans krijgt om erbij te zijn. Ook het oprichten van ‘buurtpunten’ kan belangrijk zijn om het gebrek aan basisdiensten te compenseren en sociale cohesie in de buurt te verhogen. Bij dit alles kan de lokale overheid sensibiliseren, faciliteren en ondersteunen." - getuige